opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

321 1561 IANUAR. * 322
scendimus, quum singuli pro se homines, turn omnia
eeolesia, et sese cum suo sponso coniungit Iesu
Christo: ut hic in terra et üle in nobis et nos in
illo vivamus. Qui credat verum Iesum Ohristum
dicere, et verum dare qui dicit: Gomedite, hoc est
corpus meum: bibite, hoc est sanguis meus: praesertim
quum addat ad verbum Domini, verum corpus
sese sumere: item qui approbat Pauli definitionem.
quod sit xowuvla TO« OCÔ/MTOÇ xai oS/tatoç: et
sequitur Augustini interpretationem, qui scribit manducare
carnem Christi esse participent corporis eius
fieri: denique qui confitetur sese vivificatione Spiritus
sancti in Christi corpore "et sanguine immortaliter
vivificari, Christumque in sese vivere et sese in
Christo: qui haec omnia, inquam, confitetur et docet,
quo exemplo et auctoritate aut Prophetarum, aut
Evangelistarum, aut Apostolorum, aut patrum hunc
hominem haereticum esse, et privata auctoritate
excommunicatum condemnare possunt: praesertim
quum ab ipsis huiusmodi multa absurda dicantur?
Christi corpus naturale, quod scilicet carne et ossi^
bus praeditum est, ubique non esse, et tarnen ubique
una cum carnibus et ossibus eius sumi et
vere manducari: et id proprie dici, hoc est, nativo
verbi usu : item panem non transsubstantiari, tamen
panem esse corpus : et in eo hoc utuntur xXtovafffup,
et corporaliter corpus (quod idem est quod corporate)
nommant: item corpus Christi non esse localiter, sea
tamen in pane dari et manducari, id ipsum scilicet
eum carne et ossibus. Et quum eo descendunt ut
ad imperitam plebem dicant, quemadmodum in cunis
iacuit cum fasciis Christum sumi, id est, manducari:
quis aut plebeiorum aut eruditorum loquendi
.farraginem et licentiam et impudentiam intelligat?
Unde haec nova theologia, novae scholae, nova
Stoicorum naçâSoÇa Soy[taxai Lutherus venerationem
et adorationem sustulit: his grati sunt qui contraria
faciunt, capita nudant, genua fiectunt, ore non manu
accipiunt, gratiores si adorarent: ut apud pontificios
cari sunt et accepti qui statuas adorant, ad illas
supplices procumbunt et ad illas lumina collocant.
Sed haec ego pluribus persequutus sum quam
constitueram. Terum me dolor impulit et impellit,
quum considero quam scribant confidenter, ita ut
hominum doctorum iudicia non extimescant, non
formident posteritatis existimationem, quibus utrisque
turpe constituitur exemplum: vivis, qui quum
possint non réfutant: Venturis, quod tantae miseriae
eos adiudicent et stultitiae, ut necessarium putent
suam illos sequi debere stultitiam. Quod autem ad
I. C. Y. scribo, haec causa est ista. Magna in spe
sunt, post hunc conventum Prinoipum, theologorum
fore synodum: et eo spectare aliqui videntur et id
agere, ut illius synodi autoritate Helveticae et Gallicae
ecclesiae condemnentur, ob hoc caput de coena
Domini. Quod si id fiet indicta causa, re inter I
Calvini opera. Vol. XVIII.
utramque partem non disceptata, neque cognitis ralionibus
utriusque partis, ab arbitris viris prudentibus
doctis, non sociis horum dissidiorum, quot et
quanta inde incommoda? Licebit idem facere papistis,
et a concilio generali nos excludere, nostram
omnem doctrinam et religionem condemnare. Offendentur
maximae et potentissimae nationes Italicae,
Hispanicae, Gallicae, Anglioae, Helveticae, apud
quos populos prope omnes docti nolunt ad novas
hasverborum formulas astringi; patrum tamen verba
libenter admitterent, si ipsi ut patres verecunde et
sentirent et loquerentur. Aegerrime feret Navarrae
Rex sese et suos a Saxoniois ecclesiis excommunicari:
dolenter etiam Angliae Regina, quae tametsi
Augustanam confessionem approbet, tamen has oarnales
verborum formulas recipere non potest. Praetereunt
Martini Lutheri puram de hoc Sacramento
doctrinam, et illius hyperbolas arripiunt et obtrudunt
populo. Philippum Melanchthonem s ) pars délirasse
dicit in senectute, pars inconstantem in dogmatibus,
pars id non sensisse quod ad V. C. scripsit:
quasi vero illud scriptum deliri senis sit, aut
quasi sententiam suam non communicant primum
per annos iam viginti inde a Wormatiensi priore
colloquio, post Haganoicia comitia cum Ioanne Calvino:
deinde cum Petro Martyre : 6 ) cum amicis etiam aliis
multis, cum illisque perpetuam amicitiam coluerit:
aut quasi nesciamus quid senserit de Westphali
scriptis: 7 ) aut ego ignorem, quid mecum loquutus
sit, et quid ad me soripserit. Quos viros ille vir
amavit, ad quos amanter scripsit, cum quibus amicitiam
coluit, eos isti maledictis lacessere et de ecclesia
deturbare audent. Nihil est in quo se pontificii
magis iactent, quam in his nostris dissidiis:
nihil est quod magis alienet animos hominum quam
haec eadem.
Metuo etiam, ne haec eadem quotidie obiiciantur
Regi Navarrae, in hoc principio administrationis
totius regni. Ex Brabantia scribitur ilium in consilio
cardinalium per legatos suos pontifici promittere
filialem obedientiam. Idem scribitur Lugduno.
Et credo eum id cogi facere, cardinalium importunitate,
adversariorum calumniis: interea tamen ipse
Provinciales in patriam et in suas sedes revocat:
captivos propter religionem libérât: non impedit
privatos conventus et Dei invocationem et sacramentorum
administration em.
Pohoeilerus 8 ) hodie ex hac vicinia e Scherweiller
9 ) profecturus est in Galliam, missus eo a Cae-
5) Cf. N. 3264.
6) Suae tantum exstant epistolae Melanchthonis ad
Märtyrern, altera a. 1554 scripta nihil ad rem, altera a. 1543
{Corp. Bef. V. 145) vix quidquam affert quod hie respieiaiur.
7) Sententiam suam scripto edidisse non videtur.
8) N. «eg. not. 4.
9) Vicus est Alsatiae prope Selestadiam.
21