opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

635 EPISTOLAE 3490—3490 bis 636
maintenir de plus en plus. En St. Germain ce
lundy 25. d'aoust, au soir.
Vostre entier et humble filz en nostre Seigneur
T. de Chalonay.
Reginam 85 ) Navarrae intra quatriduum exspectamus.
GaUasius noster et reliqui fratres qui
' hic sunt tibi et caeteris salutem adscribunt.
Has literas, si tibi videbitur, cum uxore mea
Normandius noster communicabit, ut magis ac magie
se confirmet. Varenium nostrum cupio salvere,
de cuius valetudine laboro. Lutetiae non tantum
pestis sed etiam febris valde grassatur.
3490 bis.
BEZA CALVINO.
Est versio praecedentis, sed ita variata ut earn
huio subiiciendam putarimus, simul ut pateat qua fide
istae versiones passim factae sint.
Appuli in aulam ante biduum, tanto procerum
nöstrorum exceptas studio, ut vix mihi respirandi
spatium daretur, ut singulis me sisterem. Primum
Âdmiralium offendi, quern vix salutaram, quum
Navarrenus et Condensis in me sese ita effuderunt,
ut ad summam eorum benevolentiam desiderari
nihil posset. Atque illic continuo sum suspicatus
cardinales Borbonium et Castüionaeum utrumque
mihi dexteram praetendentem : quum sigillatim omnia
persequi nonpossim, illud indicasse sufficiet, protestatum
me esse apud Borbonium, nullo modo ab
illo mutatum me esse, quern alias alloqui dedignatas
esset ne excommunicationem subirefc. Regessit ille,
sibi iam esse in animo do re tota amplius audire.
Ego vicissim meam operam ita obtuli, ut eandem illi
mentem simul precarer in posterum. Atque turn
fere ulterius gllscebat sermo, nisi bonus ille vir
paucis egisset, quem et ipse in eo sequutus sum.
Quod ad Navarrenum, summa orationis meae ad
ilium fuit, vereri me ut adventus iste meus illi tarn
gratus brevi futurus sit: quod ubi ilium subriden-
25) Ce P. S. manque dans le texte latin. — Langnet, d.
d. 3. Sept. II. 138: Regina Navarrae nndins tertius hue venit
Interfuit Ânreliae congregationi evangelicornm et com ipsia
communicavit. Scriptum est mihi tunc adfnisse ad duodecim
ant tredeeim millia hominnm. Idem ilia fecit Pictavii, Tnronibus
et in omnibus urbibus per qnas iter feoit. (floup. Mem.
de Condi II. 17.)
tern audire animadverti, Atqui, inquam, quod per
iocum ita accipis, serio tibi a me dictum puta.
Totum istud semihoram circiter abstulit. Et nox
instabat. Illi ad Reginam, ego maiore turba cinctus
quam putaram ad Dominam Gond. Principem et
Admiraliam deducor, in quibus singulare omnino
pietatis stadium deprehendi. Postridie, qui fuit
hesternus dies, concionem habui in Principis aedibus,
frequenti coetu et perquam honorato. Ille aberat,
distractus nimirum certo suo negotio cum
altero illo quern non ignoras, quod eodem die uti
confectum est, ipse mihi privatim communicavit,
atque acta illius rei exhibuit: quorum haec summa
erat, adversarium ipsius testatum coram ipsa Regina
et regio consilio, nullo modo se in causa fuisse
curPrinceps in custodia haberetur: ipsum excepisse,
habere se pro improbis ad quoscunque eius rei nota
pertineret. Ego sic credo, respondit ille, et hoc ad
me non spectat ullo modo. Rogatus quid sentirem,
verba ilia ambiguitatem prae se ferre respondi: sed
quod ad illas res attineret, relinquere me illis eorum
cognitionem, qui melius tenerent quid esset ex
ipsius honore et dignitate. Quod ad privatam ipsius
iniuriam, non ignorare ipsum, cui uni vindicta omnis
committenda esset. Interea neminem inter Dei
amicos censeri posse, qui sese inimicum osorum
Dei et ecclesiae ipsius eo uno nomine non profiteretar.
Respondit, non defuturam nobis ex ista conciliatione
Dei laudandi occasionem, modo firma
staret. Ac re ipsa magnae tarbae nasciturae erant
ex illis privatis affectibus : ac modo occasio ulterius
pergendi semel praecisa sit, dolendum non est quod
ilia iurgia ita sopita sint, ut cum eo de quo
nunc agitur a nobis nihil inde permisceatur. Atque
is fuit rei illius exitus, a qua non parum metaebamus,
modo ne caudam aliam trahat in posterum.
Eodem die ad supplicem libellum nostrorum responsum
est a Rege, nos aüditum iri, adversarios
etiam iudices nobis non sessuros: non deest tarnen
quod nos adhuc impeditos teneat, ut absolutum
responsum non obtinuerimus : quod tarnen in audientia
publica solenniter nobis datum iri audimus.
Saltern brevis et optati exitus spes non deest. Post
coenam, adeoque sub nonam, vocatus in cubiculum
Navarreni, praeter ilium ex insperato offendi ibidem
Eeginam matrem, Condensent, Stampensem, Borbonium
et Lotharingum Gardinales, Gursoliam cum altera
quadam. Sic fere interceptas mihi tarnen Dei
beneficio non defui, quin Beginae causam adventus
mei studiumque in patriam propensum significarem:
quod illa perhumano isto responso aeeepit : Maximae
sibi laetitiae futurum, si re ipsa hoc ita constaret,
unde regno pax et quies procuraretur. [ Tum Cardinalis
Lotharenus subiecit, sibi me ante ex scriptis
meis tantum cognitum fuisse, hortari autem praesentem,
ut paci et concordiae studerem: additis in-