Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 92 -
bijv. met de bladeren der kadoek ¹). Er worden twee lange reepen van
een blad gesneden, boven het vuur verflensd en daarna weer nat
gemaakt. Na op de reepen te hebben geblazen roept men: kadoek, wa sor
(kadoek, voorspel). Dan worden de reepen over het midden der lengte
samengevouwen, omgekruld en boven een vuurtje gelegd, waardoor aan
het boveneinde der reepen bobbels ontstaan. Uit den vorm dezer bobbels
doet de wichelaar zijn voorspelling.
Een andere manier van wichelen geschiedt als volgt. Een sirihpruim
wordt goed uitgekauwd. Daarna smeert men de palm van de
linkerhand met kalk in en laat een druppel van het roode speeksel daarop
vallen. De vorm, die ontstaat, geeft een goed of een kwaad teeken.
Een derde manier heet rof. Men blaast daarbij eerst driemaal door
beide handen of soms alleen over de vingertoppen. Daarna past men
telkens met de rechterhand één span af, uitgaande van den rechterschouder
over de borst langs den linkerarm. Te voren roept de wichelende
persoon uit: „Rof sor ao ine, swor kakoe ja rafa, oso mioen aja"
(Vader voorspel nu, zoo mijn spannen precies de lengte dekken, zal dit
beteekenen, dat iemand mij zal dooden, als ik er op uitga). Hieruit
blijkt voldoende hoe men den uitslag verwacht.
Aan vuurvliegjes, die 's avonds komen binnenvliegen en die men
voor de geesten van voorouders houdt, stelt men wel eens vragen. Houdt
het licht geven plotseling op, dan beteekent dit, dat de vraag ontkennend
wordt beantwoord. Ook aan voorspellingen in den droom
ontvangen, hecht men sterk.
Als iemand in een kampong plotseling is gestorven en dus aan een
manoïn wordt gedacht, tracht men daaromtrent zekerheid te krijgen.
De moon steekt daartoe op een willekeurig punt naast de voorgalerij
een stok, adwei genoemd, in den grond en drukt die zoo krachtig mogelijk
aan onder het aanroepen van de ziel van den doode met den snoen
snoen baken. Daarna laat hij den stok los; valt die om, dan is de dood
niet door een manoïn, maar door een booze geest (faknik, inarbor, biris)
veroorzaakt. Blijft de stok staan, dan gaat men 's nachts naar het graf
van den overledene. Daar gekomen roept de moon eerst de geest van
den overledene aan om te getuigen; vervolgens neemt hij een aswir 2 ) en
begint deze te draaien. Al draaiende noemt hij de namen van personen,
die in aanmerking komen voor verdenking, hetzij van manoïn te zijn,
hetzij van moord door gebruik van toovermiddelen. Begint het hout bij
het opnoemen van een naam te smeulen, dan is de moordenaar gevonden;
1 ). Een boomvaren, met bladeren van ± 0.60 M. lengte en 0.15 — 0.20 M. breedte.
De koeskoes houdt er zich bij voorkeur in op. Staat wellicht het idee der
bijzondere kracht hiermee in verband?
2 ). Toestel om vuur te maken bestaande uit een staafje hout, dat gedraaid wordt
in het gat van een plankje.