Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 38 -
men daarvoor een soort vruchten, die veel op tamme kastanjes
lijken 1 ).
Bevallingen. Zij hebben plaats in huis in een der kamers; de
vrouw heeft daarbij eene hurkende of zittende houding boven een kakoja
(mat), die men daartoe vooraf met wit zand bestrooit. Alleen bij de
eerste bevalling wordt de vrouw door vroedvrouwen bijgestaan, de
volgende malen helpt zij zich zelf. Gewoonlijk gaat de moeder zelve
haar kind wasschen en in den regel gaat zij denzelfden dag weer aan
haar huiselijken arbeid. Vele vrouwen sterven tijdens de bevalling.
Een miskraam (fis) wordt bewerkt door insnoering, massage of
afdrijvende middelen.
§ 5 TAAL 2 ).
De onderscheidene stamgroepen, waaruit de bevolking bestaat
(Hoofdstuk II B § 1), spreken elk hun eigen dialect (mgarn). Hoewel
er zeer groote verwantschap bestaat, wijken de Biaksche dialecten
in het algemeen vrij veel af van het Noemfoorsch, zooals dat door
de spraakkunst en de woordenlijst van de zendelingen van Hasselt is
bekend geworden.
Toen ik naar Biak ging, heb ik de Noemfoorsche taal uit die
geschriften bestudeerd, doch al spoedig bleek mij, dat men met die taal
niet overal terecht kan. Arfakkers, die niet door handelsreizen kennis
van het Noemfoorsch hebben opgedaan, verstaan het niet. De kustbewoners
verstaan en spreken het gewoonlijk vrij goed. Wellicht dat daardoor
de groote afwijkingen tusschen de talen niet in het oog vielen.
De dialecten verschillen onderling in het algemeen slechts zoo
weinig, dat de verschillende stammen elkaar kunnen verstaan. Het
dialect der Arfakkers van Aprip en Siawes echter wijkt zooveel af
van dat van Mandoesir, dat tolken, uit deze laatste plaats medegenomen,
het bijna niet konden begrijpen. De Biakkers zelf noemen het dialect
1 ). Volgens de Clercq. (De West- en Noordkust van Nederlandsch Nieuw-Guinea.
Tijdschr. Kon. Aardr. Genootsch. 1893. blz. 609) wordt als haarolie (s r i) gebruikt
het melksap van een boom, die vermoedelijk een c a n a r i u m soort is.
Zie ook Reizen naar Ned. Nieuw Guinea ondernomen op last der Regeering in
de jaren 1871, 1872 1875-1876 enz. met toel. van Robidé van der Aa.
's Gravenhage 1879 blz. 98. E. B.
2 ). Een meer uitgebreide bespreking der taal, met een aantal volksverhalen en een
woordenlijst was oorspronkelijk als bijlage aan de memorie toegevoegd. Waar in
het algemeen de taal buiten het bestek der Mededeelingen valt, werden deze
stukken aan het Batav. Genootschap van Kunsten en Wetenschappen aangeboden.
E.B.