Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 154 -
boon, die men langs de pagars plant. De vruchten van de laatste soort
zijn min of meer giftig en moeten voor het gebruik eerst tweemalen
worden afgekookt.
Als bijgewassen ontmoet men in de ladangs gierst, tomaten,
spinazie en adwair, waarmee men visch bedwelmt.
Door de Arfakkers wordt tabak verbouwd. Wel wordt veel zorg
aan de cultuur besteed en de aanplant geregeld met asch bemest, maar
de resultaten zijn niet schitterend. Van fermenteeren heeft men geen
begrip. De bladeren worden boven het vuur gedroogd, daarna gekerfd
en in cylindervormige rollen verpakt.
De tabakscultuur gaat hard achteruit, daar het product door de
ingevoerde shagtabak van de markt wordt verdrongen.
Verder wordt nog in de huurt der kampongs vaak pinang (Areca
catechu L.) aangeplant Voor sommige negorijen zijn de noten een
speciaal handelsartikel, in 't bijzonder voor Korim, Wardo, Wari en
Warsa.
Nog dient vermeld te worden het gebruik der vruchten van de
Bruguiera gymnorrhiza Lam., die in het vloedbosch van Soepiori voorkomt.
Het inzamelen der vruchten van de boomen, die ieder hun
eigenaar hebben, geschiedt door de vrouwen bij vloed met prauwtjes.
De vrucht wordt in zijn geheel gekookt en daarna geschild. De kern
bestaat uit een ± 6 c.M. lange cylindervormige zetmeelmassa, die
echter eerst eetbaar is, nadat ze ± 2 etmalen in een zak in zee geweekt
is. Om de 12 uren wordt de zak uitgeperst, waardoor roodgetint
zeewater wegloopt. Na deze bewerking wordt de massa opgekookt
en geeft zij een pap, die naar fijngemaakte oebi smaakt. Te Korrido
en Sowek, waar men niet aan landbouw doet, is dit het hoofdvoedsel
der bevolking. Veel worden in deze kampongs ook de uitspruitsels van
Enalus acroides, een zeegewas, gegeten. .
Op de ladangs treft men vaak nog enkele sierplanten aan, voornamelijk
balsaminen en Gossypium vitifolium Lam.¹), de katoenheester
waarvan men de witte vruchten gebruikt om kammen te versieren.
Planttijd. De bevolking legt de ladangs in het algemeen in September
en October aan en richt zich daarbij naar het sterrenbeeld der
Pleiaden door hen Insandi genoemd.
¹). De H.H. van der Crab en Teysmann verklaren beide, dat zij nergens dezen
heester zoo met vruchten beladen gezien hadden als in Noord Nieuw Guinea,
zoowel in de tuinen der zendelingen als wild in het bosch. Zie Reizen naar
Nederl. Nieuw-Guinea, ondernomen op last der Regeering in 1871, 1872, 1875-
1876 door de H. H. P.v.d. Crab en J. E. Teysmann. J. C. Coorengel. A. J.
Langeveld van Hemert en P. Swaan met toelichtingen van P. J. B. C. Pobidé
van der Aa. 's Gravenhage 1879 blz. 77. E.B.