Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 58 -
iets betrekkelijks is, vooral wanneer het levensmiddelen betreft. Eigenlijk
zou men kunnen zeggen, dat zoowat alles eigendom der gemeenschap
is en dat het individu alleen gebruiksrechten heeft voorzoover de gemeenschap
zijn bezittingen niet opeischt.
Gemeenschappelijk bezit. Bepaald gemeenschappelijk bezit bestaat
bij prauwen en vaak ook bij ladangs; in dat geval wordt door de geheele
keret één groote ladang aangelegd.
Persoonlijk bezit. Hoewel dus in het algemeen over persoonlijk
bezit zoo noodig ten bate der gemeenschap kan beschikt worden, bestaan
er toch algemeene regels, volgens welke bepaalde goederen worden gerekend
aan een individu toe te behooren. Zoo werd reeds vermeld, dat de
sieraden, die de vrouw bij haar huwelijk gedragen heeft, haar persoonlijk
bezit zijn. Zelfs bij scheiding mag de vrouw deze voorwerpen altijd
medenemen, de man kan volgens de bestaande begrippen daarop geen
recht doen gelden en zelfs de keret schijnt daarover niet te mogen
beschikken.
Bezit van gehuwden. De tjelopen's die bij het huwelijk worden
gegeven, zijn gezamenlijk bezit. Voor de goederen, die staande het huwelijk
worden verkregen geldt als regel, dat betalingen in kralen, samfar's
bin 1 ), sarak's 2 ) enz. voor de vrouw bestemd zijn, die in tjelopen's
zilvergeld, groote samfar 's enz. voor den man. Toch bestaat er een zeker
soort gemeenschap van goederen, want de man zal voor het doen van
groote uitgaven altijd zijn vrouw raadplegen. Zulks is niet meer dan
billijk, omdat het grootste deel der goederen gewoonlijk door den arbeid
der vrouw verdiend is. Damarhalen, varkensfokken en het grootste deel
van den veldarbeid is toch haar werk. Bij scheiding geeft zij haar
rechten op beschikking over deze voorwerpen op.
Evenals de vrouw rechten kan doen gelden op de bezittingen van
den man, heeft deze omgekeerd rechten op die der vrouw. Ontdekt hij,
dat de vrouw beproeft eigendommen het huis uit te smokkelen, hetgeen
vaak gebeurt als zij van plan is weg loopen, dan neemt de man eenvoudig
alles in beslag.
Rechten op grond en begroeiing. Vroeger werd reeds vermeld, dat
de bezitsrechten op een stuk grond zich slechts uitstrekken tot het
tijdstip, waarop het wederom hoog bosch is geworden. In het oerwoud
kent men geen grondeigendom en iedereen heeft onbetwist recht een stuk
ervan te ontginnen om een ladang te maken. Wenscht men echter een
1 ). Kleine samfar's ter waarde van 2 à 3 tjelopen's.
2 ). Zilveren armringen.