Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 67 -
Bewijsleer. Omtrent de groote uitbreiding, die de Biakkers geven
aan het begrip van schuld aan ongelukken en sterfgevallen, alsmede
omtrent de methoden, die tot het ontdekken van den vermeenden dader
gebruikt worden, vindt men in Hoofdstuk II C § 2 een en ander vermeld.
Daaruit kan blijken, dat hun bewijsleer nog in het prilste-jeugd-stadium
verkeert.
Godsoordeelen. Meermalen worden ook een soort Godsoordeel en
toegepast. Men kent daarvan verschillende soorten.
Bij de heetwaterproef (fiores, ook batara of sawaroeren) moet
de persoon, die haar ondergaat, zijn vingers door kokend water halen.
Deze proef wordt toegepast op hen, die men verdenkt manoïn te zijn.
Zij schijnt van uitheemschen oorsprong te zijn.
Bij een andere proef laat men de partijen elk een ongeveer 3 vadem
lange aangepunte stok tegelijk in het droogvallende strandrif stooten.
Na den stoot worden de stokken losgelaten; de partij, wiens stok hei;
eerste omvalt, heeft ongelijk.
Eedsaflegging. Een eed kan worden afgelegd door aanroeping
van Manseren Nanggi. Degeen, die zweert, houdt met de linkerhand
parang, pijl en boog (c.q. een geweer) vast en spreekt dan ongeveer het
volgende formulier uit:
Manseren Nanggi, O! Wa mam moemfe.
Ja besaksi perkara ine.
Nari ja srer, pandai, ikoi, kioen aja, soember kieroek aja 1 ).
Een andere wijze van zweren bestaat in het doorhakken van een
stuk bamboe, waarvoor weer de ambober wordt genomen. Het ondereinde
wordt vastgehouden door dengene, die den eed zweert, het boveneinde
door dengene, die den eed afneemt. Daarna wordt de bamboe onder
aanroeping van Manseren Nanggi en de geesten der voorouders met
een parang doorgehakt. Dit moet in één slag geschieden, mislukt het,
dan is de eed niet geldig en moet zij worden overgedaan.
Deze tweede wijze van eedsaflegging is zwaarder dan de eerstgenoemde.
De aanroeping van Manseren Nanggi schijnt lang niet zooveel
gewicht in de schaal te leggen als de aanroeping van de geesten der
voorouders. Toch wordt ook op deze wijze herhaaldelijk valsch gezworen.
De aangeroepen geesten toch zijn ook beschermgeesten en de Biakker
hoopt, dat zij hun familielid, dat in nood is en hen aanroept, niet
in den steek zullen laten.
¹). Manseren Nanggi O! Ziet op mij neder.
Ik getuig in deze zaak.
Als ik zal liegen zoo moge dit geweer, deze pijl mij treffen, zoo moge ik met deze
parang dood gehakt worden.