Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 29 -
Ook hier staan de huizen op ± 3 M. hooge palen, zij vertoonen in
hoofdzaak denzelfden vorm als die op de Z. kust. Heeft echter dáár
de spijsbereiding in het algemeen in huis plaats, hier treft men
meestal achter de woning een kleine loods aan, die als keuken in
gebruik is. De huizen hebben hier ook gewoonlijk een kleiner aantal
bewoners en men gaat er bij toename van bevolking eerder toe over een
nieuw huis naast het oude te zetten.
Arfakkampongs. Eigenlijke kampongs bestaan bij de Arfakkers
niet.
De huizen zijn over de ladang verspreid en iedere woning is meestal
slechts door één gezin bewoond. Soms hebben dergelijke complexen zeer
groote afmetingen, zoo b.v. heeft de Arfakkerkampong Serapendi een
oppervlakte van ongeveer 120 Hectaren. De woonhuizen staan in den
regel op een heuvel, een vijftigtal M. van den boschrand, aan de zijde,
waar men de minste kans op overvalling heeft. Vermoedelijk ook met
het oog op beveiliging tegen aanvallen staan zij gewoonlijk op ongeveer
8 M. hooge palen, waardoor overzicht over den tuin wordt verkregen.
Te Serapendi trof ik woningen in boomen aan; die bevonden zich op
ongeveer 25 M. hoogte boven den grond. Meermalen komt het voor, dat
de leden van keret niet op één ladang bij elkaar wonen, maar over
verscheidene ladangs in groepen van 6 à 10 gezinnen verspreid zijn.
Slechts zelden ziet men iemand geheel alleen op een ladang wonen.
Allengs gaan de Arfakkers er toe over naar het strand te verhuizen
Toen zij vroeger daartoe gedwongen werden, hebben zij wel aan de kust
nieuwe dorpen gesticht, maar deze werden in den regel niet bewoond:
de Arfakkers bleven op hunne ladangs huizen.
De reden daarvan schuilt in het ondervolgende:
In de eerste plaats voelden zij zich aan de kust niet veilig, van daar
dat, moesten zij naar het strand om sagoweer, tabak, tjelopen, samfar,
parangs, enz. te koopen of om te visschen (de jacht toch levert niet voldoende
vleeschvoeding op), dan gingen zij niet dan zwaar gewapend
daarheen.
In de tweede plaats konden zij aan de kust geen gronden ter bebouwing
verkrijgen: Immers op de beste gronden aldaar kon de
strandbevolking reeds ontginningsrechten doen gelden. Volgens de adat
toch blijft iemand, die een stuk grond heeft ontgonnen, rechten daarop
behouden, zoolang het niet opnieuw met opgaand hout is begroeid ¹).
Nabij de standkampongs was bijna alle terrein door zoodanige
gronden ingenomen, zoodat er voor de Arfakkers die zich gedwongen
aan de kust kwamen vestigen, gewoonlijk niet veel goede grond meer
over was.
¹). Dergelijke met laag opslag begroeide terreinen noemt de Biakker „ma ma is".