Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 136 -
Het Nederlandsche gezag. Door de conventie met Engeland dd. 13
Augustus 1814, waarbij het recht van Tidore op de Papoesche eilanden
werd erkend, verkreeg het contract van 1810 een internationale beteekenis,
voor zoover de rechten betreft, die Nederland op deze landstreken
kan doen gelden.
Doch hiermede was ons bezitsrecht nog niet gevestigd. Wel erkende
Engeland bij het Londensch tractaat van 1824 het handelsmonopolie
van Nederland voor de Molukken en werden bij dit tractaat ook eenige
Papoesche eilanden tot het gebied van Tidore gerekend, doch de
machtssfeer op N. Guinee was niet omschreven. Alle ontdekkingstochten
in N. Guinee werden dan ook met wantrouwen gadegeslagen. Hoewel
ten opzichte van dat land voorloopig eene onthoudingspolitiek werd
toegepast, wilde men toch liefst geen andere mogendheid daar gevestigd
zien. Toen dan ook in 1826 het gerucht liep, dat de Engelschen zich
op het eiland gevestigd zouden hebben, werd onmiddellijk een onder-
. zoek ingesteld (Kolff met de „Dourga") en hoewel het bericht onjuist
bleek te zijn, vond de G.G. Mercus er aanleiding in om een deel van
de kust in bezit te nemen en er een etablissement te doen oprichten.
Nader onderzoek. Dit geschiedde bij Proclamatie van 24 Aug. 1828
en daarmede neemt de lijdensgeschiedenis van Fort du Bus een aanvang,
eindigende met de resolutie van 6 Dec. 1835, waarbij ontruiming van
de vestiging en opzoeken van een betere plaats werden gelast. Deze
opdracht bleef van kracht tot 1861, toen na het verschijnen van het
„Etnarapport" (zie beneden) de Regeering van vestiging verder afzag.
Gedurende dezen tijd en de volgende periode, tot aan het jaar 1898,
waarin de vestiging te Manokwari plaats vond, bestond de bemoeienis
met N. Guinee en de uitoefening van ons gezag in het van tijd tot tijd
uitzenden van een oorlogschip of gouvernementsstoomer met een commissaris
of bestuursambtenaar aan boord, die in last had wapenborden
te plaatsen, hoofden aanstellingen uit te reiken en inmenging te zoeken
in roof- en moordpartijen der Papoea's, teneinde zich althans een schijn
van gezag over de bevolking te geven. Op de acte van aanstelling stond
steeds vermeld, dat het hoofd verplicht was om de Nederlandsche vlag
uit te steken bij nadering van vreemde schepen of van bestuursambtenaren.
En met zooveel succes heeft men de bevolking indertijd dien
maatregelen ingeprent, dat nog heden ten dage op vele plaatsen trouw
aan de opdracht wordt voldaan.
contract de namen der stammen te noemen, in plaats van die der districten. De
Papoesche bevolking, die vooral in dien tijd herhaaldelijk van woonplaats veranderde,
bleef op deze wijze in haar geheel onderworpen aan de rechtsmacht
van den sultan. Zie Reizen naar Ned. N. Guinea in de jaren 1871, 1872.
1875-1876 enz, door Robidee v,d. Aa. 's Gravenhage 1879 blz. 220/221.