Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 103 -
§ 4. DE INSOS- EN KOBORFEESTEN 1 ).
De Insos- en Koborfeesten zijn oorspronkelijk puberteitsfeesten,
die echter bij gebrek aan geld wel eens worden uitgesteld, tot men wil
gaan trouwen. Bij nagenoeg alle stammen van de Geelvinkbaai treft
men deze feesten aan.
Religieuze aard der feesten. Zooals wij hieronder zullen zien, zijn
zij van religieuzen aard en wordt het ritueel geleid door een moon, die
voor deze diensten een vrij zware betaling krijgt. Indirect zijn de feesten
ook van politieke beteekenis. Wel hebben zij hier niet zoo 'n belangrijken
invloed op het staatkundig leven als de kakhianfeesten op West-Ceram,
maar toch kan deze instelling ook in de toekomst op de eilanden der
Geelvinkbaai aanleiding geven tot opstootjes. Het vermoorden van een
goeroe op de N. kust van Biak (één der redenen, waarom het excursiedetachement
naar Biak werd gezonden) is een gevolg van het feit, dat
de moon's bij het toenemende succes der zending hun inkomsten zagen
verminderen. Drie moon's uit de landstreek Dwar spanden toen samen
om een goeroe, waaraan men het land had, te vermoorden. Men lokte
er twee onder een bedriegelijk voorwendsel naar Dwar en doodde er een
van. De goeroe, op wien den aanslag gemunt was, wist den dans te
ontspringen. De moon's afkomstig uit dorpen, die elkander vijandig
gezind waren, bereikten echter met deze daad in zooverre hun doel,
dat alle goeroe's met uitzondering van dien van Kiamdori de wijk
namen en het zendingswerk eenigen tijd stop gezet werd.
De naam kobor is misschien afkomstig van koek = schrammen
en bori = boven, zoodat de naam beteekent „schrammen boven" (op de
¹). Hetzelfde onderwerp werd behandeld door den zendeling F. J. Jens in Deel 72
(1916) van de Bijdr. Kon. Inst. v/d Taal- Land- en Volkenkunde. Bij vergelijking
van dit artikel met het ondervolgende zal den lezer blijken, dat er naast
veel overeenkomst in de beschrijvingen ook vele verschillen bestaan.
De meest markante verschillen tusschen de berichten van den Heer Jens en
van den steller dezer memorie zijn wel gelegen in de opvatting van het huwelijk
(zie daaromtrent de noot op blz. 51 en in het daarmede samenhangende bericht,
dat de aanstaande echtgenoot bij de aspirant-i n s o s zou worden toegelaten (zie
de noot op blz. 107.).
De steller der memorie, die met de opvatting van den Hr. Jens niet bekend was,
deelde mede, toen hij op de verschillen opmerkzaam werd gemaakt, dat hem
in de talrijke civiele als strafzaken, die in zijn tijd behandeld werden,
nimmer iets van een dergelijken half-matriarchalen huwelijksvorm was gebleken.
Bovendien bestaat een verhaal (dat oorspronkelijk als bijlage was opgenomen,
zie de noot op blz. 38). waaruit duidelijk blijkt, dat de volksopvatting van het
binnendringen in het hokje van een insos zelfs in het algemeen een straf der
geesten verwacht. E. B.