Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 172 -
Zij moeten aan beide uiteinden een zelfkant hebben, daar zij anders niet
aangenomen worden. Meer waarde hebben de samfar's, armringen,
vervaardigd uit conusschelpen. De groote samfars worden van Ternate
en Tidore aangebracht; kleine maakt men van schelpen, die men op
Biak vindt. Beide uiteinden van de schelp slijpt men aan de binnenzijde
met een langronden steen (keroe bakakok) af.
Men onderscheidt, behalve de hier genoemde op Biak gemaakte
kindersamfar's, die 1 à 2 tjelopen's doen, de sanifarbin, van 3-10 tjelopen's
waarde, de samfar mambrasari, van 10-15 tjelopen's, de samfar
snoen kobor, van 15 en meer tjelopen's waarde.
De waarde bepaalt men door passen. Kan de samfar bij een volwassen
man den elleboog passeeren, dan is zij 20 tjelopen's waard;
schuift zij tot aan den elleboog, dan doet zij 15 tjelopen's, terwijl een, die
een handbreedte lager komt, slechts op 10 tjelopen's wordt gerekend.
De Biakker is er zeer op gesteld, dat de randen der samfars gaaf zijn.
Tabak is het belangrijkste betaalmiddel der Schouten-eilanden voor
kleine waarden; het is de pasmunt der Biakkers, zooals men de tjelopen
met ons zilvergeld, de samfar met ons goudgeld zou kunnen vergelijken.
Met een handjevol tabak wordt het lastige rekenen vermeden, vindt de
verkooper het niet genoeg, dan laat hij er eenvoudig wat bij doen.
De meest gezochte tabak is die in de bekende blauwe pakjes („Weduwe
van Nelle"). Andere soorten, waaronder ook de inlandsche, hebben
minder waarde.
Dit ruilmiddelenstelsel, aangepast aan de economische verhoudingen
der Geelvinkbaai, zal slechts langzaam door ons muntstelsel
verdrongen kunnen worden.
Depreciatie der ruilmiddelen. Bij de invoering der belasting heeft
het reeds vele moeilijkheden gegeven. Het weinige in omloop zijnde
zilvergeld werd spoedig zeer schaarsch, zoodat de ruilmiddelen werden
gedeprecieerd. De bevolking moest daardoor feitelijk soms 50% te veel
belasting betalen, omdat zij zilvergeld moest koopen ¹). Pogingen om
den koers van de tjelopen's te dwingen gaven geen resultaat, evenmin
een proef om de belasting in tjelopen's te doen betalen. Men bereikte
hiermede alleen, dat de woning van den bestuurs-assistent een pakhuis
werd van kwalijk riekend blauw goed, want de Papoea zelf stelde op
het gedeprecieerde ruilmiddel ook minder prijs.
Alleen door ruimen invoer van zilvergeld kan in dezen toestand
verbetering gebracht worden, waarbij de in een snel tempo groeiende
handelsbeweging groote diensten kan bewijzen.
Het nader te bespreken systeem van optiehandel is in dit opzicht
niet gunstig, omdat bij de ruiling het verschil in waarde van in- en
¹). Vergelijk: W. Frijling. Geld als handelswaar. Tijdschrift B. B. deel 48, 1915,
blz. 207/208. E. B.