Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 152 -
Geen enkele boom mag op de ladang blijven staan daar anders
de manaweri, een trekvogel, die gedurende den Oostmoesson op Biak
verblijft houdt, daarop kan neerstrijken. Deze vogels zijn gewoon, zich
in een bepaalden boom op te houden, van waaruit zij alle insecten, die
zich in den omtrek vertoonen, wegsnappen. De faeces der manaweri
zijn volgens den Biakker zeer nadeelig voor den groei van het gewas
en zoo vast gelooft hij dat, dat hij zelfs langs den rand van de ladang een
heester,de ariauwoi, aanplant, teneinde de vogels er uit te houden.
Oebi. Wanneer het terrein in orde is, planten de vrouwen de
stekken der oebi, nadat men deze eerst 2 à 3 dagen heeft laten liggen.
Zoodra de plant begint uit te groeien, wordt er in de ladang gewied.
Tegen den tijd, dat de knollen zich beginnen te zetten wordt rondom
den tuin een pagar aangelegd, teneinde de wilde varkens te weren. Met
dezelfde bedoeling hangt men op de ladang ook vaak een afis ¹) op,
bestaande uit twee gebogen jonge sagoebladeren en een flesch, waarin
zich klapperolie en tal van kruiden bevinden. Voorts maakt men langs
de pagar een verhooging, waarop men diverse kruiden legt. Op de
ladang zelve brandt men vuren, waardoor men hoopt te bereiken, dat
de varkens den tuin niet zullen naderen.
Begint de oogst te rijpen dan legt men naast de oude vast een
nieuwe ladang aan.
Nabij de ladanghuizen worden vruchtboomen gekweekt en andere
overjarige gewassen.
De obie, asio of farkia genoemd komt voor in roode en witte
soorten. De roode zijn pangair, karaiwapen en karekoem, de witte
karboeker, panisai, paikoser en orbei. De paikoser geeft knollen, die
reeds na één maand kunnen worden gegeten, de andere soorten hebben
tot 3 maanden noodig om te rijpen.
Door de oebi in te kuilen, kunnen de knollen ± 2 maanden bewaard
worden.
Kladi. Bij de bevolking der N. kust is kladi (ifen) het voornaamste
voedinggewas. Liefst worden voor deze teelt vochtige gronden
gebruikt. Voortdurend drassige terreinen zijn echter minder bruikbaar,
omdat de knollen dan voos worden.
Een kladituin wordt niet schoongebrand; men kapt eenvoudig de
boomen op een stuk boschterrein om en plant tusschen de omgekapte
stammen de stekken uit. Deze schieten tegelijkertijd met het onkruid
op, maar weten gewoonlijk een voorsprong te krijgen 2 ). De tuinen
worden niet gewied. Na 3 maanden zijn van sommige soorten de knollen
¹). Zie Hoofdstuk II C § 2.
2 ). Teneinde de kladi snel te doen groeien, wordt een pootstok gebruikt van een
bepaalde snel groeiende houtsoort.