Feuilletau de Bruyn_1920_SchoutenPadaido.pdf - Stichting Papua ...

- 62 -
treedt deze dan als gezinshoofd op en belet een tweede huwelijk van
zijn moeder, omdat zij zich daardoor aan spot zou blootstellen. Zijn er
behalve hem nog een of meer bijna volwassen zoon's, dan beheert de
oudste de erfenis tot de anderen volwassen zijn geworden. De moeder
blijft dan bij de kinderen inwonen.
Weliswaar is de oudste zoon niet verplicht zijn moeder rekenschap
te geven van het beheer der nalatenschap, doch in de praktijk gebeurt
dit altijd, omdat hij zich dan later tegenover de jongere broeders kan
verantwoorden.
§ 5. STRAFRECHT, BEGRIPPEN EN GEWOONTEN.
In de Biaksche maatschappij bestond tot voor korten tijd geen
enkele macht boven die van het individu, zeer zeker niet boven die van
de keret, verpersoonlijkt in haar hoofd. De rechtsverhoudingen waren,
zooals reeds enkele malen ter sprake werd gebracht, dan ook grootendeels
niets anders dan machtsverhoudingen.
Het spreekt van zelf, dat bij een dergelijken toestand geen sprake
kon zijn van rechtspleging in den zin, die men in een geordende maatschappij
aan dit woord hecht. Iedereen was zijn eigen rechter, alleen of
met den steun zijner keretgenooten. Het rechtsmiddel bij uitnemendheid
was geweld, door het groote gemeenschapsgevoel in de keret zeer spoedig
den vorm van een oorlog aannemende.
Afkoopbaarheid van de gevolgen van een misdrijf. Toch bestond
er blijkbaar een streven om bloedvergieten te vermijden, tenminste de
gevolgen van bijna alle misdrijven waren afkoopbaar door het betalen
van eene schadeloosstelling aan de benadeelde partij. Omtrent de grootte
dezer schadeloosstellingen en de gevallen, waarin zij gevorderd konden
worden, bestonden vrij vaste gewoonten, niettegenstaande in het algemeen
de machtsverhouding der partijen een belangrijk gewicht in de
schaal legde.
Doodslag. Hiervoor werd reeds in § 2 vermeld, dat de geheele
keret gezamenlijk en elk der leden afzonderlijk verantwoordelijk zijn
voor de daden van een der leden, waarbij als voorbeeld werd aangehaald
een doodslag op een lid eener andere keret gepleegd. Intusschen is de
daar vermelde gang van zaken, die in § 6 meer uitgebreid behandeld
wordt, niet immer het noodzakelijk gevolg van dit misdrijf. De zaak
kan worden bijgelegd door het betalen van een zoengeld (wabiak, letterlijk
vertaald: gij betaalt hem), waarvan de grootte door onderhandelaars
(marim's) wordt bepaald naar gelang van de wijze, waarop men
zich de daad voorstelt. Meestal bedraagt zij in totaal een waarde van