Gewenst docenthandelen in het voortgezet onderwijs ...

1 Inleiding
Veel scholen voor voortgezet onderwijs zijn bezig een vernieuwend onderwijsconcept
te realiseren dat meer of minder afwijkt van het traditionele klassikale en
vakgerichte onderwijs. Zij doen dit in antwoord op problemen die zich bij handhaving
van de traditionele aanpak in deze tijd voordoen. Van docenten die werkzaam
zijn op deze scholen worden in dit kader meer verschillende vaardigheden gevraagd
dan welke kenmerkend zijn voor het traditionele repertoire. De schoolleiding van
deze scholen ziet zich geplaatst voor de uitdaging om gemaakte keuzes helder te
beschrijven en te beargumenteren en deze in de school te bevorderen en evalueren,
en naar buiten toe te verantwoorden.
Op basis van eerder onderzoek naar het pedagogisch-didactisch handelen van docenten
op een aantal scholen met een vernieuwd onderwijsconcept, is door de schoolleiders
en onderzoekers vastgesteld dat het handelen van de docenten en de onderwijsconcepten
van de scholen niet altijd duidelijk op elkaar aansluiten. Ook blijken
beide niet duidelijk aan te sluiten bij wetenschappelijke inzichten over onderwijs en
de vormgeving van leerprocessen die bijdragen aan de motivatie en het leren van
leerlingen (Sol & Stokking, 2008). Hierdoor is bij een aantal schoolleiders de wens
ontstaan verder onderzoek te laten doen.
Dit onderzoek moet meer inzicht geven in het docenthandelen dat door schoolleiding,
teamleiders, docenten, leerlingen en externe stakeholders wordt gewenst en de
visies, opvattingen en verwachtingen die daaraan ten grondslag liggen. Daarnaast
willen de schoolleiders een systematische vergelijking laten maken tussen dit gewenste
docenthandelen en de tot nu toe uitgewerkte onderwijsconcepten op de scholen.
Ook is er behoefte aan kritische toetsing van visies en opvattingen, gewenst
docenthandelen en onderwijsconcepten aan relevante wetenschappelijke kennis.
Men vroeg zich daarnaast ook af op welke manier deze uitkomsten zich verhouden
tot het landelijke onderwijsbeleid (waaronder adviezen van commissies en raden,
wetgeving en inspectiekaders), welke overeenkomstige of verschillende perspectieven
daarin zichtbaar worden en welke aanwijzingen hieruit volgen voor rollen, taken
en bekwaamheden van docenten.
Op basis van de resultaten van dit onderzoek willen de schoolleiders het onderwijs
op hun scholen en de vernieuwing daarvan verder vormgeven en tot een betere afstemming
komen tussen de onderwijsconcepten en de keuzes voor bepaald gewenst
docenthandelen.
9