Gewenst docenthandelen in het voortgezet onderwijs ...

Woord vooraf
Scholen in het voortgezet onderwijs geven ieder op hun eigen manier actief vorm
aan nieuwe onderwijspraktijken. Zij benutten de nieuw verkregen autonomie en nemen
hun verantwoordelijkheid om antwoorden te ontwikkelen op uitdagingen waarvoor
zij zich gesteld zien. Als gevolg hiervan maken scholen eigen keuzes bij het
denken over de inrichting van hun leeromgeving, de specifieke leerdoelen die zij bij
leerlingen nastreven en het handelen dat zij als gewenst handelen van docenten zien.
Scholen verschillen in de mate waarin zij de gemaakte keuzes expliciteren en deze
verantwoorden. Bij de verantwoording van keuzes blijkt de gebruikte argumentatie
bovendien divers en afkomstig uit verschillende bronnen.
Voor docenten betekent deze ontwikkeling dat zij, naast dat zij hun handelen kunnen
baseren op hun eigen kennisbasis en ervaring, ook rekening moeten houden met wat
in de visie of het onderwijsconcept van de school wordt beoogd.
Een belangrijke vraag voor docenten is dan ook welke consequenties de visie en
uitgangspunten in het onderwijsconcept hebben voor het pedagogisch-didactisch
handelen dat van hen wordt verwacht.
Op basis van eerder onderzoek naar het pedagogisch-didactisch handelen van docenten
op een aantal scholen met een vernieuwd onderwijsconcept, is door de schoolleiders
en onderzoekers vastgesteld dat het handelen van docenten en de onderwijsconcepten
van de scholen niet altijd duidelijk op elkaar aansluiten.
Een belangrijke andere vaststelling was dat de onderwijsconcepten en het handelen
van docenten niet altijd aansluiten bij wetenschappelijke inzichten over onderwijs en
de vormgeving van leerprocessen die bijdragen aan de motivatie en het leren van de
leerlingen (Sol & Stokking, 2008).
Op basis van de uitkomsten van dit eerdere onderzoek is bij een aantal schoolleiders
de wens ontstaan verder onderzoek te laten doen naar de invalshoeken of bronnen
die ten grondslag kunnen liggen aan keuzes voor gewenst handelen van docenten.
Zij willen graag aanwijzingen voor hoe zij de opvattingen van betrokkenen, visies
en onderwijsconcepten van de scholen, en wetenschappelijke kennis, beter op elkaar
kunnen afstemmen, en hoe zij de uitkomsten daarvan kunnen benutten bij de verdere
vormgeving van het onderwijs op hun scholen.
5