Gewenst docenthandelen in het voortgezet onderwijs ...

2 Opzet van het onderzoek
Om antwoord te kunnen geven op de vraag welk profiel van pedagogisch-didactisch
handelen van docenten wenselijk wordt geacht, is aan de schoolleiders van de deelnemende
scholen gevraagd alle schoolspecifieke documenten aan te leveren die gaan
over het onderwijsconcept van de school, de beoogde leerdoelen bij leerlingen en
het gewenste handelen van docenten. Door de onderzoekers zijn wetenschappelijke
artikelen en beleidsdocumenten verzameld die aanwijzingen bevatten voor gewenst
docenthandelen.
Vervolgens zijn op verschillende manieren gegevens verzameld bij de schoolleiders,
teamleiders, docenten, leerlingen en stakeholders. Dit gebeurde in twee rondes (meijuni
en september-oktober 2009), waarbij de opbrengst van de eerste ronde is gebruikt
voor de ontwikkeling van instrumenten voor de tweede ronde.
In mei en juni zijn in de eerste ronde voorgestructureerde (groeps-)interviews gehouden
met de schoolleiding, teamleiders, docenten en leerlingen op de vier scholen.
Deze gesprekken zijn, in aanwezigheid van beide onderzoekers, gevoerd aan de
hand van interviewleidraden. De interviews werden integraal opgenomen, na afloop
uitgetypt en vervolgens geanalyseerd.
De interviewleidraden voor de schoolleiders, teamleiders, docenten en stakeholders
zijn zoveel mogelijk vergelijkbaar gehouden. Bij de interviews met de schoolleiding
en de teamleiders werd (na de introductie van het onderzoek) gestart met de vraag:
”Wat staat centraal in het onderwijsconcept van deze school?” en werd vervolgens
gevraagd waarom hiervoor gekozen was. Daarna werd gevraagd wat belangrijk is
dat docenten doen gezien het onderwijsconcept van de school en waarom dat zo is.
In de interviews met de docenten werd na de introductie direct concreet gevraagd
wat volgens hen de belangrijkste taken zijn van een docent op deze school. Daarna
werd dezelfde vraag opnieuw gesteld vanuit een meer algemeen perspectief, dus los
van de betreffende school. Nadat deze vragen waren beantwoord, werd een korte
gesprekspauze ingelast waarin iedere deelnemer, met uitzondering van de leerlingen,
individueel een opdracht uitvoerde. Zij moesten uit een set van 22 kaarten met taken
van docenten de volgens hen belangrijkste taken kiezen (opdracht A, zie bijlage 1).
Direct daarna beantwoordden de schoolleiders, teamleiders en docenten individueel
een aantal schriftelijk gestelde vragen over de gemaakte keuze (zie bijlagen 2 en 3).
Het (groeps-)interview werd daarna vervolgd met diverse aanvullende vragen over
het beoogde handelen van docenten in relatie tot het onderwijsconcept en de leerdoelen
(o.a. betreffende de mate van realisatie en de realiseerbaarheid ervan).
11