Godište 35 supplement 2 - Institut za reumatologiju
Godište 35 supplement 2 - Institut za reumatologiju
Godište 35 supplement 2 - Institut za reumatologiju
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SISTEMSKA SKLEROZA - DIJAGNOZA I LEČENJE<br />
Rukovodilac: Prof. dr Nemanja Damjanov<br />
SISTEMSKA SKLEROZA: KLINIČKI OBLICI I RANA DIJAGNOZA BOLESTI<br />
NEMANJA DAMJANOV<br />
Sistemska sklero<strong>za</strong> (SSc) je hronično sistemsko oboljenje u kome dolazi do oštećenja sitnih<br />
krvnih sudova kože i unutrašnjih organa, aktivacije imunskog sistema koji učestvuje u oštećenju krvnih<br />
sudova i tkiva i istovremeno podstiče pojačano stvaranje vlakana vanćelijskog veziva i njihovo taloženje<br />
u zidove krvnih sudova, kožu i unutrašnje organe. U početku bolesti dominira oštećenje krvnih sudova i<br />
tkiva i izvestan stepen <strong>za</strong>paljenske reakcije, a <strong>za</strong>tim se pojačano stvaraju vlakna veziva. Taloženje tih<br />
vlakana se ispoljava najuočljivijim kliničkim obeležjem bolesti - tvrdom, <strong>za</strong>debljalom kožom<br />
(sklerodermijom), a težina bolesti <strong>za</strong>visi od stepena oštećenja važnih visceralnih organa, pre svega<br />
bubrega, pluća, srca i digestivnog sistema.<br />
SSc se najčešće javlja između 30-50 godina života. Žene oboljevaju 3-4 puta češće od muškaraca.<br />
Na 100.000 osoba ima 10-20 bolesnika sa SSc (prevalencija), a novi slučajevi bolesti javljaju se u 1-2<br />
sobe na 100.000 godišnje (incidencija).<br />
Uzrok sistemske skleroze nije poznat. SSc se četiri puta češće javlja kod žena u odnosu na<br />
muškarce, ali nije poznata uloga ženskih hormona u nastajanju bolesti. Nema sigurnih doka<strong>za</strong> niti da su<br />
nasleđe, ili neki infekcijski, fizički ili hemijski uticaji presudni u oboljevanju.<br />
Izlaganje pojedinim hemijskim supstancijama i lekovima može dovesti do ispoljavanja bolesti<br />
sličnih SSc. Te supstancije su vinil hlorid monomer, benzen, toluen, trihloretilen, a lekovi pentazocin,<br />
bleomicin, l-triptofan. Pretpostavlja se da ove supstancije deluju oštećujući endotelne ćelije.<br />
Tabela 1.: Činioci iz životne sredine pove<strong>za</strong>ni sa pojavom SSc ili bolesti sličnih SSc<br />
Činioci iz radne sredine:<br />
Siliko<strong>za</strong> (verovatno udružena sa radioaktivnim zračenjem)<br />
Izloženost vibracijama (šivenje, testere, buldožeri…)<br />
Organski rastvarači<br />
Vinil hlorid (monohloretilen)<br />
Epoksidne smole<br />
Lekovi ili dijagnostične supstancije<br />
L-triptofan<br />
Praktolol<br />
Bleomicin<br />
X-zračenje<br />
Hrana<br />
Zagađeno ulje uljane repice<br />
Kozmetika<br />
Boje <strong>za</strong> kosu<br />
Jatrogeno<br />
Bolest kalem protiv domaćina (transplantacija kostne srži)<br />
Karbidopa i hidroksitriptofan
Change language