Godište 35 supplement 2 - Institut za reumatologiju

14. Pavlov–Dolijanović S, Damjanov N, Zlatanović M, Stanišić D, Radunović G, Ostojić P. Prognosatički
značaj kapilaroskopskog nalaza u predviđanju ishoda primarnog Raynaudovog fenomena-studija
praćenja 2907 osoba. Acta Rheum Belgrad 2005; 35(
suppl 1):25-34.
15.Cutolo M, Sulli A, Pizzorni C, Accardo S. Nailfold videocapilaroscopy
assessment of microvascular damage in systemic sclerosis. J Rheumatol 2000; 27:
155-160.
Institut za reumatologiju-Beograd,
IZMENJEN RODNANOV KOŽNI INDEKS
MAJA ZLATANOVIĆ
Zadebljala i tvrda koža (sklerodermija) je najuočljivije obeležje sistemske skleroze i najvažniji
kriterijum za postavljanje dijagnoze. Na osnovu rasprostranjenosti sklerodermnih promena bolesnici
mogu imati ograničeni ili difuzni oblik bolesti. Mnoga ispitivanja pokazala su da stepen oštećenja kože u
sistemskoj sklerozi koreliše sa stepenom oštećenja unutrašnjih organa, naročito u početku bolesti, a
promene u rasprostranjenosti i težini oštećenja kože predstavljaju jedan od pokazatelja za procenu
aktivnosti bolesti.
Gerald Rodnan je 1968. godine prvi uveo semikvantitativni metod za ocenu rasprostranjenosti i
težine kožnih promena u sistemskoj sklerozi. Ispitivanje je obuhvatalo 26 anatomskih područja na
površini tela sa ocenom stepena debljine kože od 0 do 4, a ukupna vrednost kožnog indeksa iznosila je od
0 do 104 1 . Prvobitni Rodnanov kožni indeks (skin score) vremenom je pojednostavljen smanjenjem
ispitivanih područja i opsega stepenovanja debljine kože, s obzirom da je podrazumevao ispitivanje
područja koja se nisu mogla pouzdano oceniti, područja gde je koža prirodno deblja, kao i područja
relativno male telesne površine koja se ne mogu podjednako vrednovati kao ostala anatomska polja
(nožni prsti, leđa, dojke pojedinačno).
Postoji nekoliko izmena Rodnanovog kožnog indeksa, a u najširoj primeni je izmenjeni Rodnanov
kožni indeks (mRSS=modified Rodnan skin score), koji obuhvata ispitivanje 17 područja sa ocenom
debljine kože od 0 do 3 (0=neizmenjena koža;1=blago zadebljana, ali se nabira; 2=zadebljana i teže se
nabira; 3=izrazito zadebljana i ne nabira se) 2 . Ukupna vrednost ovog indeksa dobija se sabiranjem
vrednosti svih 17 ispitivanih područja i maksimalno iznosi 51. Tehnika pregleda se sastoji u tome da
ispitivač palcem i kažiprstom pokuša najpre da uštine kožu, a potom ocenjuje stepen zadebljanja kože
između prstiju, ukoliko ispitivani deo kože može da se odigne od potkožnog tkiva, jer je na nekim
delovima koža prirodno pripijena uz potkožno tkivo (srednje i distalne falange prstiju, čelo, jagodice).
Važno je naglasiti da se ocenjuje debljina kože, a ne prijanjanje za potkožne strukture koje se sreće i kod
neizmenjene ili atrofične kože u kasnijem toku bolesti. Opisanim postupkom pregleda se lice
(zigomatična regija), prednja strana grudnog koša (isključujući dojke), prednji trbušni zid, pojedinačno
levo i desno: spoljna strana nadlaktica, ekstenzorna strana podlaktica, dorzumi šaka, prsti (dorzalni
predeo proksimalnih i srednjih falangi), prednja strana natkolenica, prednja strana potkolenica, dorzumi
stopala. S obzirom da se radi o semikvantitativnoj metodi, treba istaći da često postoje razlike u nalazima
više ispitivača, kao i da se one mogu javiti i pri ponavljanim merenjima od strane istog ispitivača, ali se