ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - Nemertes

πειραματιστή, οδήγησαν τα υποκείμενα σε θεαματική έως απόλυτη πρόοδο. Τόσο
στο εμπειρικό περιβάλλον της οπής όσο και σ’ αυτό του εμποδίου, τα παιδιά
μπορούσαν να εξηγήσουν με ακρίβεια, και σε απολύτως ικανοποιητικά ποσοστά,
φαινόμενα τα οποία οφείλονται στην ακτινική εκπομπή και στην ισότροπη διάδοση
του φωτός προς όλες τις κατευθύνσεις του περιβάλλοντος τη φωτεινή πηγή χώρου,
αποφεύγοντας αντιληπτικού τύπου επικεντρώσεις. Ο μετασχηματισμός των
παραστατικών σχημάτων και η υιοθέτηση του ορθού προτύπου, όπως αποτυπώνονται
στους Πίνακες 2, 3 και 4, επιτεύχθηκαν σε ποσοστά 77,8% για τους μαθητές της ΣΤ΄
Δημοτικού, 83,3% για τους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου και 100% για τους μαθητές
της Α΄ Λυκείου. Η επιτυχία επομένως των συγκρουσιακών διδακτικών διαδικασιών,
είναι σημαντική για τις δύο πρώτες ηλικιακές ομάδες και απόλυτη για την τρίτη
ηλικιακή ομάδα.
8.2. Δεύτερη θεματική ενότητα: Η εκπομπή του φωτός από εκτεταμένη πηγή
Η αναζήτηση δεδομένων από την Ιστορία της Επιστήμης πρόσφορων για διδακτική
αξιοποίηση, μας οδήγησε στον εντοπισμό ενός οπτικού φαινομένου που παρουσίασε
εξαιρετικές ερμηνευτικές δυσκολίες στη διαδρομή των αιώνων, καθώς και στις
νοητικές διεργασίες και τις πειραματικές πρακτικές επίλυσής του. Για την
πραγματοποίηση του πειράματός μας χρησιμοποιήσαμε ως εμπειρικό υλικό μια σειρά
έργων τα οποία συνιστούν εργαστηριακή προσομοίωση του οπτικού φαινομένουγρίφου.
Στη βάση της θεωρητικής προβληματικής που αναπτύξαμε, διατυπώσαμε στη
συνέχεια δύο γενικές ερευνητικές υποθέσεις, τον έλεγχο των οποίων επιχειρούμε
ακολούθως μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων.
8.2.1. Η ανίχνευση των παραστάσεων
Τα αποτελέσματα του προ-ελέγχου είναι περίπου ταυτόσημα και για τις τρεις
ηλικιακές ομάδες, σε ό,τι αφορά τη συγκρότηση του ορθού προτύπου. Μόνο δύο
μαθητές της Α΄ Λυκείου (ποσοστό 6,3% για την ηλικιακή αυτή ομάδα ή 2,1% επί του
συνόλου των υποκειμένων –Πίνακας 5) διαπιστώθηκε ότι έχουν οικοδομήσει
επαρκώς το πρότυπο της μη συνεκτικής εκπομπής και μπορούν να περιγράψουν με
ακρίβεια το μηχανισμό δημιουργίας των φωτεινών προβολών στην οθόνη * . Το
εντυπωσιακά χαμηλό αυτό ποσοστό μπορεί να αποδοθεί σε δύο λόγους: είτε στην
απαίτηση υψηλού βαθμού αφαιρετικής νοητικής ικανότητας από την πλευρά των
υποκειμένων του συγκεκριμένου ηλικιακού φάσματος, είτε στην απουσία
εμπεριστατωμένης αναφοράς του μηχανισμού της μη συνεκτικής εκπομπής κατά τη
σχολική διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων που σχετίζονται με τη φωτεινή
ακτινοβολία εκτεταμένων πηγών. Η πιθανή θεώρηση ως αυτονόητης κατάκτησης των
μαθητών της ικανότητας οικοδόμησης μεταβατικών συλλογισμών (Piaget & Garcia
1971), υποβαθμίζει ενδεχομένως την ανάγκη αναλυτικής αναφοράς του
συγκεκριμένου προτύπου της Γεωμετρικής Οπτικής, με αποτέλεσμα να καθίσταται
προβληματική η νοητική προσπέλαση από τον απλό μηχανισμό εκπομπής της
σημειακής πηγής στον σαφώς πολυπλοκότερο της εκτεταμένης. Αλλά για το ζήτημα
αυτό θα επανέλθουμε στα συμπεράσματα της έρευνας.
Ας περάσουμε τώρα στην ανάλυση των εναλλακτικών παραστατικών σχημάτων των
υποκειμένων όπως αυτά αποτυπώνονται στο στάδιο του προ-ελέγχου.
* Και στα δύο αυτά υποκείμενα παρουσιάστηκε η εναλλακτική σειρά έργων με τη χρήση εμποδίου.
Ωστόσο, ο εξαιρετικά μικρός αριθμός των υποκειμένων δεν μας προσφέρει τη δυνατότητα συγκριτικού
ελέγχου της διερευνητικής αποτελεσματικότητας των δύο τύπων των διατάξεων.
188