ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - Nemertes

Technology-Society, STS), τα οποία εντάσσοντας την Ιστορία και τη Φιλοσοφία στη
διδασκαλία των Φ.Ε. εκφράζουν μια νέα τάση που “…αναδεικνύει την «Επιστήμη ως
Κουλτούρα» (Science as Culture) επαναπροσδιορίζοντας τους στόχους μιας
εκπαίδευσης στις Φ.Ε. που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες (Science for All) και
ξεπερνά τον επιστημονικό αποκλεισμό” (Σέρογλου & Κουμαράς 2001, σ. 23). Το
κλίμα αυτό μεταφέρεται και στην Ελλάδα και εκφράζεται με τη συγκρότηση ενός
νέου αναλυτικού προγράμματος Φυσικής στα Ενιαία Πολυκλαδικά Λύκεια την
περίοδο 1984-85, θέτοντας ως έναν από τους κεντρικούς διδακτικούς του στόχους
“…την κατανόηση της αλληλεπίδρασης της επιστήμης με τα κοινωνικά
συμβαίνοντα” (Κασσέτας 1992, σ. 30). Η προσπάθεια υποστηρίζεται από τη
συγγραφή σχολικών εγχειριδίων (Δαπόντες κ. ά. 1984), στα οποία επιχειρείται να
αξιοποιηθεί η Ι.Ε. με την παρουσίαση των φυσικών εννοιών μέσα στα πλαίσια της
καταγωγής και της ιστορικής εξέλιξής τους. Το πρόγραμμα αφού επεκτείνεται στα
Λύκεια όλης της χώρας το 1997, εγκαταλείπεται μετά από αρκετά χρόνια εφαρμογής
χωρίς ποτέ να αξιολογηθεί ερευνητικά η αποτελεσματικότητά του σε σχέση με τους
στόχους που τέθηκαν.
Ταυτόχρονα, παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο μια αύξηση του ερευνητικού
ενδιαφέροντος για τα σχετικά ζητήματα, η οποία αποτυπώνεται με την ίδρυση του
International History Philosophy and Science Teaching Group, τη διοργάνωση
διεθνών θεματικών συνεδρίων (Florida 1989, Kingston 1992, Szombathely 1994,
Minneapolis 1995, Bratislava 1996, Pavia 1999, Denver 2001, Winnipeg 2003) και
την κυκλοφορία ειδικευμένων περιοδικών (Science & Education 1992). Στα πλαίσια
αυτά δημοσιεύονται θεωρητικές μελέτες αλλά και εμπειρικές έρευνες, οι οποίες
διερευνούν τα μαθησιακά αποτελέσματα και ελέγχουν τα όρια εφαρμογής της
λειτουργικής ένταξης της Ι.Ε. στη διδασκαλία των Φ.Ε., ενώ παράλληλα
κατατίθενται προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η
νέα προσέγγιση. Η θεματολογία των ερευνών καλύπτει ένα ευρύ φάσμα
προσεγγίσεων διερευνώντας το ρόλο της Ι.Ε. στο σχεδιασμό αναλυτικών
προγραμμάτων, στην κατανόηση του περιεχομένου και της μεθοδολογίας των Φ.Ε.,
στην κατανόηση της φύσης της επιστήμης και στην «ιστορική» κατάρτιση των
διδασκόντων. Μια επιλογή των ερευνητικών αυτών προσπαθειών επιχειρούμε
ακολούθως.
2.1.1. Προτάσεις και ερευνητικά αποτελέσματα
Ένας σημαντικός αριθμός ερευνητών που ασχολούνται με το ζήτημα της διδακτικής
αξιοποίησης της Ι.Ε., εστιάζει την προσοχή του στο πρόβλημα της οργανικής ένταξής
της στα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα. Ο W. Sherratt (1982) πραγματοποιεί μια
ιστορική ανασκόπηση της εξέλιξης της εκπαίδευσης στις Φ.Ε. κατά τη διάρκεια του
πρώτου μισού του 20 ου αιώνα στην Αγγλία και παρουσιάζει τάσεις, προτάσεις και
προβλήματα της χρήσης της Ι.Ε. στα αναλυτικά προγράμματα της χώρας του. Στη
Δανία, οι Nielsen & Thomsen (1990) υποστηρίζουν με επιχειρήματα τη χρήση της
Ιστορίας και της Φιλοσοφίας των Φ.Ε. στη διδασκαλία, ως μέσου που θα συνεισφέρει
στην αλλαγή των στάσεων των μαθητών και την βαθύτερη κατανόηση των φυσικών
εννοιών. Στο αναλυτικό πρόγραμμα που προτείνουν υπάρχει μια ισομερής κατανομή
ανάμεσα στη διδασκαλία του περιεχομένου και στην παρουσίαση των Φ.Ε. ως
ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέσα από τη διατύπωση οκτώ προτάσεων, ο P.
Whiteley (1993) υποστηρίζει το σημαντικό ρόλο της Ι.Ε. στη διδασκαλία των Φ.Ε.
και τονίζει ότι η Ι.Ε. μπορεί να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο ενός αναλυτικού
προγράμματος καθώς μπορεί, εκτός των άλλων, να χρησιμοποιηθεί λειτουργικά
ακόμη και στις εξετάσεις για την αξιολόγηση των μαθητών. Ο G. Golin (1995)
32