ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ - Nemertes

πεδία οδηγεί την ερευνήτρια σε μια οριοθέτηση της εφαρμοσιμότητας των σχετικών
προτάσεων, με κριτήριο τη φύση των ιστορικά πραγματοποιηθέντων εννοιολογικών
μετασχηματισμών. Έτσι υποστηρίζει ότι επιστημονικές αλλαγές οι οποίες
συντελέστηκαν στη βάση πειραματικών δραστηριοτήτων με έντονα αντιληπτικά
χαρακτηριστικά, παρέχουν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την επινόηση διδακτικών
στρατηγικών και το σχεδιασμό διδακτικού υλικού, ενώ στην περίπτωση ιστορικών
«μεταβάσεων» οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μέσα από το συνδυασμό πειραμάτων
και αφηρημένων εννοιολογικών συλλογισμών οι πιθανότητες ευεργετικής επίδρασης
είναι περιορισμένες.
Με το ίδιο ερευνητικό σχέδιο οι Καρύδας & Κουμαράς (2001) επιχειρούν την
ανίχνευση και το μετασχηματισμό των παραστάσεων μαθητών Δημοτικού και
φοιτητών στην περιοχή της θερμότητας. Η ιστορική μελέτη οδηγεί τους ερευνητές
στον εντοπισμό τριών εναλλακτικών εννοιολογικών πλαισίων αντιμετώπισης των
θερμικών φαινομένων: α) η θερμότητα και το ψύχος ως διαφορετικές φυσικές
οντότητες (6 ος αι. π.Χ. – 17 ος αι. μ.Χ.) β) η θερμότητα και η θερμοκρασία ως έννοιες
αδιαφοροποίητες (16 ος αι. – 18 ος αι.) γ) η θερμότητα ως μεταδόσιμο ρευστό (18 ος αι.).
Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι απολύτως ικανοποιητικά ως προς την επίτευξη
του πρώτου στόχου (εντοπισμός ανάλογων ιδεών από την πλευρά των υποκειμένων),
όχι όμως το ίδιο ικανοποιητικά και ως προς το δεύτερο στόχο (μετασχηματισμός των
παραστάσεων) καθώς η διδακτική παρέμβαση η οποία επιχειρείται με έργα
εμπνευσμένα από τις δραστηριότητες του J. Black (18 ος αι.), δείχνει πολύ μικρά
ποσοστά μεταβολών. Το γεγονός αποδίδεται από τους ερευνητές στην έλλειψη
ισχυρών αντιληπτικών χαρακτηριστικών του διδακτικού υλικού παρέμβασης.
Στη βάση παρόμοιων μεθοδολογικών προσανατολισμών διατυπώνονται και οι
προτάσεις των Νικολάου & Ραφτόπουλου (2003) για το ζήτημα της ταύτισης των
εννοιών της θερμότητας και της θερμοκρασίας και των Μίχα & Ανδρεάδη (2003) για
τα φαινόμενα της ευθύγραμμης διάδοσης του φωτός και του σχηματισμού των σκιών.
48