Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
118
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
identyfikuje sześć następujących zadań: utrzymanie kontraktu międzypokoleniowego;
zatrzymanie „błędnego koła” wczesnego odchodzenia na emeryturę
i szybkiego ubożenia kapitału ludzkiego; utrzymanie inwestycji w młodsze pokolenia;
zapewnienie kapitału ludzkiego przy jednoczesnej ochronie bodźców
do jego utrzymania; upodmiotowienie pracowników, by byli mniej zależni od
przedsiębiorców; oraz ochrona spójności społecznej (Bovenberg, 2007, s. 27–30;
2009, s. 30–32). Holenderski ekonomista formułuje również siedem rekomendacji:
wydłużanie życia zawodowego; zwiększenie elastyczności czasu pracy
w cyklu życia; tworzenie kultur organizacyjnych nastawionych na zatrudnialność
i elastyczność; promocja inkluzyjnych rynków pracy i mieszkaniowych;
przejście od wsparcia żywiciela rodziny do wsparcia rodziców w obrębie pracy;
przekierowanie głównego kierunku wsparcia publicznego z osób starych na
młode poprzez reformy systemów emerytalnych; oraz tworzenie zindywidualizowanych
kont ubezpieczenia społecznego (Bovenberg, 2007, s. 39–49; 2009,
34–39). Oczywiście wskazane rozwiązania mogą też prowadzić do powstawania
nowych form wykluczenia i ryzyk socjalnych. Należy się zgodzić z Ryszardem
Szarfenbergiem (2008a, s. 82) i Barbarą Rysz-Kowalczyk (2009, s. 272), iż
elastyczne i zindywidualizowane strategie postępowania wobec zagrożeń społecznych
preferują osoby i grupy, które zdobyły wiedzę, rozeznanie o tych rozwiązaniach
i które potrafią z nich korzystać. Innymi słowy: strategie te mogą
prowadzić do pogłębiania się nierówności społecznych, jeśli nie będą wystarczająco
skutecznie przez całe życie aktywizować osób o mniejszych zasobach
różnych form kapitału (m.in. ludzkiego, społecznego i kulturowego).
Nawiązując do myśli Idesa Nicaise’a (2007), można uznać, że aktywne polityki
rynku pracy powinny być traktowane jako tylko jedne z kilku polityk
społecznych, które mogą służyć aktywizacji zróżnicowanych grup wieku, jakimi
są osoby w niemobilnym wieku produkcyjnym i osoby starsze. Nicaise proponuje
przeciwstawienie nowych rozwiązań tradycyjnym instrumentom systemu
zabezpieczenia społecznego. Nowe polityki na rzecz zarządzania ryzykami socjalnymi
można jego zdaniem łączyć i koordynować na wzór koncepcji przejściowych
rynków pracy, dzięki czemu mogą być zgodne również z modelem
flexicurity (rysunek 17). Poszczególne strategie i programy mają tu m.in. wspierać
aktywność, zatrudnialność i elastyczność zarówno osób zatrudnionych, jak
i bezrobotnych oraz biernych społecznie i zawodowo; unikać zmian, które mogłyby
prowadzić do trwałego bezrobocia lub wykluczenia społecznego; oferować
płatną pracę lub bezpłatne zajęcia (edukacja i szkolenia); wspierać powroty
do pracy zawodowej np. po narodzinach dzieci; oraz stopniować przechodzenie
na emeryturę. Istotne jest podkreślenie, że zarządzanie ryzykami socjalnymi
na podstawie modelu przejściowych rynków pracy ma opierać się nie tylko
na narzędziach aktywnych polityk rynku pracy, lecz także na instrumentach
mieszczących się w ramach kształcenia przez całe życie, promowania równowagi
praca–życie (ang. work-life balance i work-family balance), mobilności na
Change language