Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
62
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
rynku pracy) traktowane są jako nieproduktywne, a tym samym jako zależni
członkowie społeczeństwa (Herzog i in., 1989).
Krystalizująca się idea produktywnego starzenia się trafiła współcześnie
na podatny grunt, warunkowany obserwowanymi już w skali globalnej trzema
trendami o podłożu demograficznym, ekonomicznym i społeczno-kulturowym.
Pierwszy związany jest w głównej mierze z istotnym wydłużaniem się życia
ludzkiego przy jednoczesnym zachowaniu relatywnie dobrej kondycji fizycznej
i psychicznej. Choć zbiorowości seniorów są skrajnie zróżnicowane – gromadzą
bowiem osoby zarówno borykające się z licznymi dolegliwościami geriatrycznymi,
jak i utrzymujące dobrą kondycję – to jednak faktem jest stały przyrost
liczebności „witalnych” 70-, 80- i 90-latków. Trend ekonomiczny związany
jest bezpośrednio z dokonującymi się w gospodarce zmianami technologicznymi,
które zasadniczo modyfikują nasz sposób myślenia o produktywności.
Współcześnie bowiem (w przeciwieństwie do wcześniejszych typów społeczeństw
rolnych i przemysłowych) najbardziej ekonomicznie wydajna praca
związana jest z tworzeniem i zastosowaniem kapitału ludzkiego, a nie uprawą
roślin i wykorzystaniem maszyn, co istotnie zwiększa elastyczność i zakres możliwości
funkcjonowania na rynku pracy. Wskaźnikami kapitału ludzkiego są
m.in. wiedza, stan cywilny, zawód, miejsce zamieszkania, wyznanie, realizacja
praktyk religijnych, zachowania kulturalne, umiejętności zawodowe, stan zdrowia,
znajomość języków obcych i obsługi komputera (Klimczuk, 2012, s. 59–62).
Zatem osoby starsze mogą (powinny) uczestniczyć w gospodarce opartej na
wiedzy równie łatwo, jak przedstawiciele młodszych pokoleń, rozwijając gałęzie
rynkowe zgłaszające zapotrzebowanie na kapitał ludzki osób starszych, jak
również inne, m.in. kapitał społeczny (np. cechy struktur społecznych i kulturowych,
takie jak spójność norm, trwałość porządku społecznego, przejrzystość
organizacji społecznej, odpowiedzialność osób i instytucji, zaufanie) oraz kapitał
kulturowy (np. znaczenia, symbole, wartości, idee, ideologie, mity, wzory zachowań)
(Klimczuk, 2012, s. 63–67). W końcu trend społeczno-kulturowy dotyczy
obserwowanej zmiany w postawach seniorów, którzy coraz częściej wykazują
realne dążenie do zachowania możliwej aktywności przejawiającej się w ich
pełnym uczestnictwie w życiu społecznym. W wyniku sprzężenia tych trendów
produktywne starzenie staje się współcześnie jedną z opcji propagowanych jako
wartościowa perspektywa w zakresie zagospodarowania potencjału drzemiącego
w reprezentantach populacji osób starszych (Hinterlong, Morrow-Howell,
Sherraden, 2001).
Mówienie o produktywnym starzeniu się determinuje rozpoznanie semantycznego
znaczenia tego terminu. Jak postulowali Scott A. Bass, Francis G. Caro
i Yung-Ping Chen (1993), ma ono konotacje w sposobie życia, który jest aktywny,
udany, żywotnie zaangażowany i przyczynia się do rozwoju otoczenia społecznego.
Przypisuje zatem starości skrajnie odmienne wartości w stosunku do tych,
które dominują w stereotypowym jej postrzeganiu, jako niedoskonałej, biernej
Change language