Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14 1. Proces starzenia się populacji – konsekwencje i wyzwania
osiągnąć powyższe cele, zaprezentowano tło demograficzne oraz przemiany
zachodzące w strukturze wieku, które wpływają na akcelerację procesu starzenia
się. Pierwsza część rozdziału poświęcona jest przedstawieniu siatki pojęciowej,
która będzie stosowana w dalszych rozważaniach. Kolejne partie rozdziału
opisują sytuację demograficzną dotyczącą procesu starzenia się w Polsce, która
została umieszczona w szerszym, europejskim kontekście. Ostatnia część rozdziału
służy wskazaniu najważniejszych konsekwencji zmian demograficznych
oraz próbie identyfikacji głównych wyzwań stojących nie tylko przed decydentami
i projektantami polityk publicznych, lecz także całym społeczeństwem –
w wymiarze zarówno indywidualnym, jak i poszczególnych podmiotów, np.
pracodawców czy też producentów różnorodnych dóbr.
1.2. Starzenie się i starość – definicje pojęć
Zarówno starzenie się, jak i starość można określać i analizować na poziomie
jednostkowym oraz na poziomie zbiorowości. W aspekcie jednostkowym starzenie
się to proces polegający na postępowaniu upośledzenia funkcji życiowych
organizmu, które skutkuje trudnościami, a w kolejnej fazie niemożnością
adaptacji do zmian środowiskowych i wzrostem prawdopodobieństwa zgonu,
a w konsekwencji zgonem (Kirkwood, 1996, s. 1009). O ile większość jednostek
się starzeje, to nie wszystkie dożywają ostatniej fazy życia, jaką jest starość.
Starzenie się jest zatem procesem o charakterze dynamicznym, który może
postępować szybciej lub wolniej, w zależności od organizmu; może być starzeniem
patologicznym, gdy pojawiają się choroby lub inne uszkodzenia organizmu
utrudniające funkcjonowanie, albo procesem biologicznym. Starość natomiast
ma charakter statyczny i jest ostatnią fazą biegu życia.
W ujęciu demograficznym starzenie się definiujemy jako zjawisko dotyczące
populacji danego kraju, regionu lub części świata polegające na wzroście udziału
w tej populacji osób starszych. Proces starzenia się w wymiarze populacyjnym,
w odróżnieniu od starzenia się w wymiarze jednostkowym, nazywany jest
starzeniem demograficznym (Rosset, 1967, s. 11–13). Obserwowany w ostatnim
stuleciu wzrost zarówno udziału, jak i liczby osób starszych w populacji jest
konsekwencją kilku procesów, z których najważniejszymi są wydłużanie się
trwania życia ludzkiego oraz obniżanie się dzietności poniżej poziomu zapewniającego
zastępowalność pokoleń. Podkreślić należy, że w warunkach europejskich
współczynnik dzietności zapewniający prostą zastępowalność pokoleń
wynosi około 2,06–2,07 (Szukalski, 2018). Natomiast starość demograficzna to
stan, który określa odsetek ludzi najstarszych w społeczeństwie. Należy także
zaznaczyć, że chociaż starzenie się demograficzne i starość demograficzna nie
są pojęciami identycznymi, przez badaczy zjawisk ludnościowych często bywają
używane zamiennie. Przed przystąpieniem do omawiania procesu starzenia się
Change language