Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
96
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
analityczny, gdyż realizowane strategie i programy zawierają w różnym stopniu
cechy wszystkich trzech modeli. Häusermann (2011, s. 9–10) wyróżniła również
cztery możliwe kierunki reform państwa opiekuńczego. Dwa – jego ekspansja
i ograniczanie we wszystkich wymiarach – dotyczą łączenia instrumentów
właściwych dla industrialnych i postindustrialnych polityk społecznych. Dwa
kolejne zaś obejmują wymieszanie działań ekspansywnych i ograniczających.
Pierwsza grupa zestawia strategie flexicurity (ekspansji aktywizacji i bezpieczeństwa
socjalnego kosztem dochodów i ochrony pracy) oraz „ponownego
dostosowania dobrobytu” (ang. welfare readjustment; przesunięcie wydatków
od hojnej ochrony dochodów do świadczeń opartych na potrzebach dla osób
wykluczonych). W tym ujęciu łączą się zatem cechy ekspansywnej polityki
postindustrialnej i ograniczenia polityk industrialnych. Druga grupa, która
dotyczy łączenia ekspansywnych cech polityk industrialnych z ograniczającymi
cechami polityk postindustrialnych, jest określana jako „protekcjonizm
dobrobytu” (ang. welfare protectionism). Podejście to polega na zabezpieczeniu
i ochronie starych przywilejów i uprawnień społecznych kosztem roszczeń,
potrzeb i wymagań nowych grup ryzyka, jak np. „pracujący ubodzy” i przedstawiciele
„prekariatu”.
3.2.2. Koncepcja aktywnej polityki społecznej
Aktywna polityka społeczna stanowi jedną z koncepcji przekształceń państwa
opiekuńczego. Wśród pozostałych teoretycznych ujęć wymienia się w tym kontekście
m.in. państwo usamodzielniające (ang. enabling state), postwelfaryzm,
nowe zarządzanie publiczne, społeczeństwo opiekuńcze (ang. welfare society)
(zob. Grewiński, 2009, s. 28; Szarfenberg, 2009, s. 8; Karwacki, 2010, s. 77).
Genezę aktywnej polityki społecznej datuje się na lata 80. XX wieku, kiedy to
zaobserwowano wzrost bezrobocia i bierności zawodowej w powiązaniu z wypłacaniem
świadczeń pieniężnych w razie wystąpienia takich ryzyk socjalnych
jak bezrobocie, niezdolność do pracy i starość. Istotny jest tu nie tylko fakt, iż
bezrobotni ograniczają wpływy i zwiększają wydatki funduszy na świadczenia,
lecz także, że zwiększa się liczba uprawnionych do pomocy (Szarfenberg, 2008b,
s. 403). W ujęciu tym uznaje się, że świadczenia powiększają problem bezrobocia
i bierności zawodowej i stymulują dezaktywizację zawodową osób o ograniczonych
szansach na zatrudnienie. Dezaktywizujący wpływ mają szczególnie zasiłki
w razie bezrobocia, renty dla osób niezdolnych do pracy oraz wcześniejsze
emerytury i świadczenia dla osób w wieku przedemerytalnym (Szarfenberg,
2008b, s. 403–404). Wypieranie lub zastępowanie tych rozwiązań aktywizacją
uzasadnia się m.in. twierdzeniami: iż zatrudnienie podnosi poziom życia efektywniej
niż korzystanie ze świadczeń socjalnych, które negatywnie oddziałują
na kondycję i konkurencyjność gospodarki; że praca służy właściwej socjalizacji
i integracji ze społeczeństwem, jest obowiązkiem moralnym i spełnieniem za
Change language