Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
64
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
przyjęli również w kolejnych pracach wspomniany już Robert N. Butler i Mal
Schechter (1995), którzy w swoim wkładzie do Encyklopedii starzenia się (ang.
The Encyclopedia of Aging) zaproponowali, aby produktywne starzenie się postrzegać
jako jednostkową (indywidualną) oraz zbiorową (grupową) zdolność
osób starszych do zasilania aktywnej na rynku pracy siły roboczej, podejmowania
służby wolontariatu, niesienia wsparcia rodzinie oraz utrzymywania
możliwie długo własnej niezależności względem reszty społeczeństwa.
W ten sposób produktywne starzenie się zyskało oblicze postawy, w ramach
której osoby starsze wykazują względną niezależność, wykorzystując gromadzone
przez całe dotychczasowe życie zasoby i przyczyniając się do rozwoju zbiorowości,
w których funkcjonują. A działania produktywne to te, które pojawiają
się w starszym wieku, aby zrealizować produktywną starość. Pod tym względem
jednak w literaturze widoczne jest rozwarstwienie, gdyż różni badacze wykazują
mniej lub bardziej restrykcyjne podejście przy próbach tworzenia listy
działań produktywnych i/lub służących rozwojowi produktywności senioralnej.
Najszersze propozycje obejmują niemal wszystkie działania podejmowane przez
osoby starsze, a najwęższe – odnoszą się jedynie do realnego zatrudnienia
w gospodarce i formalnego wolontariatu (Caro, Bass, Chen, 1993). Racjonalne
wydaje się jednak odejście od tych skrajności i przyjęcie perspektywy „w pół
drogi”, tzn. uznawanie za produktywne tych aktywności, które stanowią konkretne
usługi lub rozwijają zdolności do ich wytwarzania, niezależnie od tego,
czy mają one zostać opłacone, czy nie. Wyklucza się tu jednocześnie działania
służące jedynie osobistemu rozwojowi podejmujących je jednostek, a więc takie,
które nie przyczyniłyby się bezpośrednio lub pośrednio do wzbogacenia
zasobów możliwych do wykorzystania na rzecz całego społeczeństwa, lokalnych
społeczności czy najbliższego otoczenia (np. ćwiczenia fizyczne, rozwiązywanie
krzyżówek, czytanie prasy i książek, modlitwa, medytacja, prowadzenie korespondencji,
odwiedzanie rodziny i przyjaciół, podróżowanie) (Sherraden i in.,
2001). Innymi słowy: produktywne starzenie się ograniczane jest tutaj do działań,
które można określić ilościowo i/lub nadać im choćby przybliżoną wartość
ekonomiczną. Działania te są społecznie cenione w tym sensie, że gdyby jedna
osoba lub grupa ich nie wykonywała, wystąpiłoby rynkowe zapotrzebowanie
na usługi tego typu. Nie uwzględnia się natomiast działań na rzecz indywidualnego
rozwoju fizycznego, intelektualnego lub duchowego. Choć oczywiście
mogą mieć one ogromną wartość osobistą dla podejmującej je osoby, to jednak
nie generują społecznie produktywnych zasobów (Hinterlong, Morrow-Howell,
Sherraden, 2001).
Należy przyjąć założenie, że podobnie jak w przypadku innych koncepcji
proponujących określone recepty na spędzanie reszty życia przez osoby starsze
(np. aktywne starzenie się, pomyślne starzenie się) również produktywne starzenie
się nie może być postrzegane jako bezwarunkowy wymóg współczesności.
Przeciwnie – zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy tej koncepcji niemal od
Change language