Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
144
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
błędów poznawczych i heurystyk oraz innych czynników zewnętrznych na podejmowane
przez nie decyzje.
Zasadne jest zatem przyjrzenie się, czy i jak można wykorzystać instrumenty
wypracowane przez ekonomię behawioralną do nakierowania jednostek na
dokonywanie wyborów, które będą dla nich optymalne nie tylko w momencie
ich podejmowania, lecz także w odległej przyszłości, tj. gdy wejdą w fazę
starości, a następnie długowieczności. Podstawą ekonomii behawioralnej jest
teoria perspektywy biorąca pod uwagę występowanie przedstawionych w poprzednim
punkcie błędów poznawczych (Tversky, Kahneman, 1986, 1992).
Wybory są optymalne, gdy dokonujące ich jednostki mają wiedzę w obszarze,
w którym podejmowana jest decyzja, gdy mają dokładne informacje oraz gdy
otrzymują natychmiast bodźce zwrotne (Thaler, Sunstein, 2008). Podejmowanie
przez jednostki decyzji w zakresie przygotowania do starości rzadko kiedy
spełnia kryteria umożliwiające optymalny wybór. Charakteryzuje się dużą niepewnością
odnośnie do przyszłych warunków zarówno ekonomicznych, jak
i społecznych, a informacja zwrotna dotycząca podjętej decyzji pojawi się za
kilkanaście, kilkadziesiąt lat. Posiadanie potrzebnej wiedzy przy niespełnieniu
pozostałych warunków nie powoduje podjęcia optymalnej decyzji. Przykładem
może być oszczędzanie na przyszłą emeryturę. Obecnie w Polsce kwestia niskich
przyszłych świadczeń emerytalnych z systemu zabezpieczenia społecznego jest
szeroko obecna w mediach oraz dyskusjach publicznych. Pomimo powszechności
debaty o konieczności oszczędzania środków na zabezpieczenie starości
poziom oszczędności nadal jest niski i nie zapewni emerytury gwarantującej
zaspokojenie potrzeb. Problem dotyczący dokonywania optymalnych wyborów
to problem nie tylko jednostek. Jeśli jednostki popełniają błędy poznawcze przy
szacowaniu ryzyka wystąpienia pewnych zjawisk, np. bycia niesamodzielnym
w późnej starości, to takie błędy będą miały też wpływ na dokonywane przez
nie wybory polityczne. Władza publiczna będzie dostosowywać się do oczekiwań
wyborców i jeśli nie będą oni w stanie indywidualnie oszacować ryzyka
swojej niesamodzielności, to władza w większości przypadków nie będzie podejmowała
działań w kierunku zminimalizowania tego prawdopodobieństwa
(Thaler, Sunstein, 2008, s. 41). Jakie zatem działania powinny być podejmowane
w ramach polityk publicznych i polityki społecznej, aby zapewnić pomyślność
w długowieczności i możliwość wzmocnienia czterech filarów aktywnego starzenia
się, tj. partycypacji, zdrowia, bezpieczeństwa i aktywności edukacyjnej
(uczenia się przez całe życie)?
Instrumenty polityki publicznej, które mają bezpośrednio skłonić jednostki
do określonych zachowań (lub zniechęcić je do podejmowania określonych
zachowań, np. szkodliwych dla zdrowia, takich jak palenie tytoniu czy zbyt
szybka jazda samochodem), można podzielić na dwa główne typy: boost i nudge
(Hertwig, 2017). Narzędzia typu boost mają na celu zwiększenie kompetencji
jednostek, tak aby podejmowały optymalne decyzje i dokonywały świadomych
Change language