Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
94
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
skrajnych lub populistycznych partii politycznych, nowe ruchy społeczne; oraz
7) cechy państwowej polityki społecznej lub jej skutki uboczne, np. rosnące
koszty i nieefektywność, biurokratyzacja i nieelastyczność, fragmentacja i brak
koordynacji między różnymi służbami społecznymi oraz świadczeniami.
Inną typologię wyzwań dla polityki społecznej proponuje Stanisława
Golinowska (2005, s. 2–4), odwołując się do koncepcji przejścia od społeczeństw
i gospodarek industrialnych do postindustrialnych. Państwa opiekuńcze i ich
systemy zabezpieczenia społecznego są niedostosowane do nowych kwestii socjalnych,
które pociągają za sobą nie tylko zmianę priorytetów w wydatkowaniu
środków publicznych, lecz także zmiany grup docelowych, do których powinny
być kierowane działania zbiorowe. Głównymi wyzwaniami są: 1) starzenie się
populacji; 2) zmiany w formowaniu się rodziny i pozycji kobiet – mniej stabilne
małżeństwo, aktywizacja zawodowa kobiet, mniejsza dzietność; 3) zmiany pracy
i bezrobocie – zmiana struktury zatrudnienia; oraz 4) ubóstwo i wykluczenie
społeczne – dotyczy to głównie integracji imigrantów i zagrożenia populizmem.
W Polsce na te wyzwania nakładają się problemy zacofania struktury gospodarczej
kraju oraz efekty prowadzonej dotychczas polityki społecznej osłaniającej
grupy dotknięte masowymi restrukturyzacjami.
W jeszcze innym ujęciu Piotr Sałustowicz (zob. 2006, s. 1–5) zawęził wyzwania
do dwóch obszarów: 1) wynikające z rozwoju demograficznego społeczeństwa
oraz 2) dotyczące zatrudnienia i rynku pracy. Pierwsza kategoria
obejmuje m.in. depopulację, wzrost wieku, w jakim kobiety rodzą pierwsze
dziecko, negatywne saldo ruchów emigracyjnych, pogorszenie się relacji osób
w wieku nieprodukcyjnym do osób w wieku produkcyjnym, rosnący odsetek
osób z ograniczeniami sprawności, nieprzygotowanie systemów opieki/pielęgnacji
i ochrony zdrowia do starzenia się ludności, niewystarczającą liczbę domów
pomocy społecznej, presję na zmiany systemu emerytalnego. Drugie wyzwanie
obejmuje m.in. bezrobocie strukturalne związane z redukcją miejsc pracy wobec
wprowadzania nowych technologii i restrukturyzacji procesów produkcyjnych,
segmentację rynku pracy oraz wyłonienie się trzech kategorii osób, wobec
których zasadne jest stosowanie różnych strategii i instrumentów aktywizacji
i integracji: (a) „pracujący ubodzy” (ang. working poor) oraz „prekariat”, czyli
osoby, których stosunek pracy, jak np. umowa o dzieło czy umowa zlecenie, jest
obarczony wysokim stopniem „niepewności” (ang. precarity); (b) krótkoterminowo
bezrobotni; oraz (c) bezrobotni długoterminowi i grupy zmarginalizowane,
jak np. ubodzy, niepełnosprawni, bezdomni, grupy etniczne, imigranci (zob.
Sałustowicz, 2006, s. 5–9). Można uznać, iż oba wyzwania łączy konieczność
prowadzenia polityk rynku pracy i zatrudnienia zorientowanych na lepsze wykorzystanie
aktualnych rezerw siły roboczej, w tym w grupie wieku 55–64 lata
w połączeniu z działaniami na rzecz zachowania wysokiego standardu zdrowia
i zatrudnialności osób w wieku produkcyjnym, co pozwoliłoby na wydłużenie
okresu zatrudnienia (Sałustowicz, 2006, s. 5).
Change language