Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
72
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
Przeciwieństwem opisanego rozumienia integracji wiekowej jest integracja
systemowa, szeroko analizowana w pracach niemieckich socjologów, takich
jak Niklas Luhmann i Jürgen Habermas (zob. analizę tych teorii w: Nowacki,
red., 2008). Podczas gdy integracja wiekowa to procesy kształtowane oddolnie
w interakcjach i stosunkach społecznych oraz relacjach między różnymi grupami
wieku i pokoleniami, to integracja systemowa obejmuje procesy sterowane
odgórnie, zewnętrznie, przez siły administracyjne i gospodarcze oparte głównie
na wymianie pieniężnej i działaniach instrumentalnych. Integracja systemowa
jest zatem przejawem kalkulacji i racjonalizacji w stosunkach między przedstawicielami
różnych grup wieku i pokoleń, gdyż nie dotyczy wartości, norm
i porozumień zapośredniczonych przez świadomość ludzi. W takim ujęciu
integracja wiekowa opiera się na budowie i wykorzystaniu sieci społecznej
i wsparcia społecznego oraz kapitału społecznego ludzi starszych, a integracja
systemowa – na kapitale ekonomicznym (np. mniej lub bardziej uświadamiane
przekonanie, że kontakty z przedstawicielami innych pokoleń na rynku pracy są
opłacalne w krótszej lub dłuższej perspektywie czasowej; zachęcanie starszych
pokoleń do działań na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego jako opłacalne
i dla nich, i dla ich dzieci i wnuków).
Do celów i instrumentów polityki relacji międzypokoleniowych (Klimczuk,
2013), które sprzyjają integracji wiekowej, należą m.in.: zwiększanie elastyczności
wyborów jednostek w odniesieniu do czasu poświęcanego na pracę, edukację
i odpoczynek; przełamywanie tradycyjnych podziałów dotyczących norm i akceptowanych
ról w pracy i edukacji, dzielenie zadań i odpowiedzialności w tych
sferach między różne grupy wieku; łączenie pracy w domu z życiem rodzinnym
i spędzaniem czasu wolnego; sprzyjanie przemianie wartości od rywalizacji
gospodarczej i osiągnięć w kierunku wysokiej jakości relacji społecznych, działalności
na rzecz dobra wspólnego i samorealizacji; kształtowanie nowatorskich
i produktywnych ról dla przedstawicieli wszystkich pokoleń; oraz tworzenie warunków
do płynnych, nieobarczonych dyskryminacją przejść między typowymi
zadaniami rozwojowymi na kolejnych etapach życia, np. edukacją i pracą, pracą
i emeryturą (Rehn, 1977; Best, 1980; Riley, Riley, 1994a, 2000).
2.3. Aktywizacja zawodowa i społeczna osób
w niemobilnym wieku produkcyjnym i osób starszych
jako wyzwania dla polityki społecznej
2.3.1. Aktywizacja zawodowa
Należy zauważyć, że o cechach zbiorowości w wieku 45–64 lata jeszcze do niedawna
pisało się głównie w kontekście kwestii bezrobocia i bierności zawodowej
z uwagi na wytyczne Unii Europejskiej (UE) związane z realizacją Europejskiej
Change language