Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2.2. Rozumienie aktywności, aktywizacji, produktywności i integracji 67
Na zakończenie warto raz jeszcze odnieść się do wspomnianej już semantyki
pojęcia produktywnego starzenia się oraz potencjalnego ryzyka wymuszania na
osobach starszych produktywnych aktywności, którymi z różnych powodów
nie są zainteresowane. Otóż część badaczy (Sherraden i in., 2001, s. 270), biorąc
pod uwagę specyfikę tego zjawiska, postuluje wprowadzenie właściwszego ich
zdaniem terminu: „produktywność w późniejszym życiu” (ang. productivity in
later life). Takie, zdawałoby się, subtelne przejście od produktywnego starzenia
się do produktywności w późniejszym wieku stanowi w opiniach tych uczonych
istotną zmianę jakościową w postrzeganiu tej koncepcji. Twierdzą bowiem, że
termin „produktywne starzenie się” może być identyfikowany z określonym
stylem życia, obejmującym wszelkie wymiary osobniczego i społecznego funkcjonowania
danej jednostki. Sugeruje to również istnienie „nieproduktywnego
starzenia się”, co może tworzyć podstawy do naznaczenia społecznego osób,
wobec których termin ten byłby stosowany, oraz generować poczucie przymusu
bycia produktywnym. Tymczasem użycie określenia „produktywność w późniejszym
życiu” minimalizuje potencjalną presję społeczną i sugeruje, że owa
produktywność jest jedną z wielu możliwych form i przejawów aktywności
podejmowanych przez osoby starsze; jednocześnie, przez nadanie jej uspołecznionego
i praktycznego wymiaru, ogranicza ewentualne próby ideologicznego
usankcjonowania produktywności (Sherraden i in., 2001, s. 270).
Produktywność jest zagadnieniem istotnym na poziomie zarówno całego
społeczeństwa, jak i indywidualnych biografii poszczególnych jednostek, które
często przeżywając sześć dekad względnie aktywnego życia, mają przed sobą
kolejne dwa lub trzy (a coraz częściej cztery) dziesięciolecia wymagające określonego
zagospodarowania. Utrzymanie bezpieczeństwa ekonomicznego, więzi
społecznych i zdrowia w późniejszym życiu to kluczowe kwestie, podobnie jak
odnalezienie sensu i wartości. Wdrażanie koncepcji produktywnego zaangażowania
może stanowić istotny (ale nie jedyny) środek do osiągnięcia tych celów
(Morrow-Howell i in., 2015).
2.2.4. Integracja
Czwartym pojęciem istotnym w tym rozdziale jest integracja. Jak już zauważono,
jest ono niekiedy używane w znaczeniu aktywizacji bądź jako jego uzupełnienie
lub zwrot podporządkowany. Pojęcie integracji (społecznej) stanowi synonim
spójności, mechanizmu koordynacji funkcji systemu oraz adaptacyjności
ludzi do jego wartości, norm, instytucji i sposobów komunikacji (Klimczuk,
2010). Jest to stan idealny, docelowy, w którym stosunki między jednostkami
i grupami (w tym grupami wieku) są pełne harmonii; stan realizacji potencjału
osobowości i podmiotowego działania przy wysokim poziomie zaspokojenia
potrzeb materialnych. Jak twierdzi Jan Turowski (1993, s. 129), są to „procesy
jednoczenia elementów i części składowych w jedną całość”. Obejmują one
Change language