Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
58
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
już w stanie sprostać, w związku z czym oddają pole do działania osobom
młodszym. Jednocześnie przygotowaną przez społeczeństwo alternatywą dla
osób starszych jest emerytura postrzegana jako okres życia, w którym kończy
się ich bezpośrednia wydajność ekonomiczna. W tym nowym wymiarze są oni
degradowani do statusu konsumentów towarów i usług, a ich siła nabywcza jest
określana głównie przez otrzymywane świadczenia emerytalne, oszczędności
lub inne subsydia, których źródłem finansowania jest siła wytwórcza pozostałych
(ekonomicznie aktywnych) członków społeczeństwa. Wiąże się z tym
również kwestia organizacji sektora specyficznych usług świadczonych osobom
starszym (często poza konkurencyjnym rynkiem), a więc tworzącego usługi
społeczne, gdzie starsi ludzie są osadzani w rolach „pacjenta” i/lub „klienta”
(Moody, 1993, s. 28–30).
W sferze polityki również wyróżnione zostały aktywne i zależne role społeczne,
identyfikowane tym razem ze specyficznym poziomem i zakresem partycypacji
w określonych aktywnościach oraz motywacji do ich podejmowania.
W tym układzie Moody odniósł się konkretnie do roli obywatela i wyborcy,
twierdząc, że wśród osób starszych obserwować można przede wszystkim tendencję
do partycypacji warunkowanej (ograniczanej) kalendarzem wyborczym.
Wysoki poziom zaangażowania politycznego tej grupy wieku przejawia się
bowiem zwłaszcza w udziale w wyborach powszechnych na szczeblu zarówno
samorządowym, jak i ogólnokrajowym. Przyjmuje zatem głównie formę „okresowych
zrywów”, a nie jest sposobem na stałe angażowanie się w realizację
działań o charakterze obywatelskim rozumianym jako uczestnictwo w przedsięwzięciach,
których źródłem są oddolne inicjatywy społeczne ukierunkowane
na budowanie dobra wspólnego. Związane jest to bezpośrednio z przyjmowaną
motywacją, w której dominuje identyfikacja z osobniczym (jednostkowym) interesem,
utożsamianym ewentualnie ze specyficznymi potrzebami senioralnej
części społeczeństwa, ale już nie przyszłych pokoleń, których perspektywa dla
osób starych jest często zbyt odległa. Należy również dodać, że sami politycy
starają się utrzymać tak nakreślony schemat, zyskując w ten sposób możliwość
stosunkowo łatwego zaskarbienia sobie pokaźnej grupy wyborców motywowanych
głównie obietnicami rozszerzenia dostępnych dla nich świadczeń socjalnych
(Moody, 1993, s. 30–31).
Ostatni wyróżniany wymiar – kulturowy – w którego obrębie również dochodzi
do znaczących, a przede wszystkim następujących z niebywałą szybkością
przemian, staje się dla osób starszych nie lada wyzwaniem. Jedyną szansą na
ewentualne dotrzymanie tempa oraz uniknięcia wykluczenia z rozwijających się
trendów kulturowych i cywilizacyjnych jest podjęcie trudu uczenia się przez całe
życie (ang. lifelong learning), w tym uczestnictwa w sformalizowanym kształceniu
ustawicznym. Seniorzy zyskują bowiem w ten sposób możliwość zastąpienia
zdewaluowanych kompetencji i wiedzy, zdobytych we wcześniejszych latach,
wartościami i umiejętnościami niezbędnymi do utrzymania się w obecnym
Change language