Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3.3. Formułowanie pozytywnych odpowiedzi wobec wyzwania starzenia się ludności
143
Drugim rodzajem heurystyk często wpływającym na ludzkie poznanie
jest heurystyka zakotwiczenia (ang. anchoring heuristic), występująca także
pod nazwą heurystyka dostosowania (ang. adjustment heuristic) (Tversky,
Kahneman, 1974). Polega ona na – sugerowanym przez nazwę – „zakotwiczeniu
się” w jakimś fakcie, w jakiejś informacji czy opinii, aby w oparciu
o to wydać osąd lub podjąć decyzję. Błędy poznawcze wywołane tym typem
heurystyki to efekt aureoli, efekt pierwszeństwa i pomijanie prawdopodobieństwa.
Efekt aureoli polega na wpływie pierwszego wrażenia na wydawanie sądów
lub podejmowanie decyzji (Aronson, 1997, s. 174). W zależności od tego,
jakie pierwsze wrażenie wywarła dana osoba na osobie podejmującej decyzję,
taki będzie jej osąd. Jeśli było ono pozytywne (aureola), osoba podejmująca
decyzję będzie nastawiona pozytywnie i zwiększy się prawdopodobieństwo, że
będzie przychylna danej osobie. Jeśli zaś to wrażenie było negatywne, podejmujący
decyzję będzie mieć tendencję do negatywnego i surowszego oceniania
danej osoby. Z kolei pomijanie prawdopodobieństwa polega na ignorowaniu
prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia (Baron, 2000). Przy
podejmowaniu decyzji nie jest brane pod uwagę prawdopodobieństwo, lecz
subiektywne opinie, np. przy ocenie ryzyka wypadku samolotowego i samochodowego
badani wskazują, że większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia
wypadku samolotowego niż samochodowego, podczas gdy jest odwrotnie:
prawdopodobieństwo wypadku samochodowego jest kilkunastokrotnie wyższe
niż samolotowego.
Jednym z częściej występujących błędów poznawczych jest tzw. efekt skupienia.
Polega on na koncentracji na jednym wybranym detalu, któremu zostaje
przypisane główne znaczenie i który ma decydujący wpływ na podjętą
decyzję. Kolejny błąd to błąd ślepej plamki (ang. blind-spot bias) polegający
na tym, że oceniając, mamy tendencję to przeceniania swojej obiektywności
i przypisywania znacznie większej niż rzeczywiście subiektywności przy podejmowaniu
decyzji innym osobom. Ważnym – z perspektywy przygotowania do
długowieczności – błędem popełnianym przy podejmowaniu decyzji jest tzw.
skrzywienie zawodowe (fr. déformation professionnelle) (Merton, 1957). Błąd
ten polega na zawężeniu perspektywy przy podejmowaniu decyzji do obszaru,
w którym byliśmy trenowani, który studiowaliśmy.
Przytoczone błędy poznawcze to tylko te najistotniejsze z długiej listy
błędów popełnianych przy podejmowaniu decyzji. Jednak na decyzje ludzkie
wpływ mają nie tylko heurystyki, lecz także warunki zewnętrzne, środowisko,
w którym nastąpiła socjalizacja pierwotna i wtórna, oraz środowisko, w którym
żyje dana jednostka, jak również media, które ogląda i czyta, które też wpływają
na kształt dokonywanych wyborów. Nawet osoby zajmujące się kwestiami
starzenia się i przygotowania do starości, a więc będące w procesie studiów
i treningu, są przygotowywane do projektowania zachowań innych jednostek
w zakresie przygotowania do starości, tym samym nie są wolne od wpływu
Change language