Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.3. Formułowanie pozytywnych odpowiedzi wobec wyzwania starzenia się ludności
141
Rozpowszechnienie się zjawiska długowieczności powoduje konieczność
stworzenia nowej koncepcji przygotowania do starości, która będzie brała pod
uwagę fakt dożywania do późnych lat przez coraz liczniejsze generacje. To
obecnie jedno z najważniejszych zadań polityki publicznej i społecznej państwa.
Działania w ramach aktywnego starzenia się prowadzące do pomyślnego starzenia
się najczęściej są ukierunkowane na osoby młode, w wieku średnim lub
osoby w młodszych grupach wieku starszego („młodzi-starzy”, tj. 60/65–74 lata),
w projektowaniu tychże działań pomija się natomiast osoby długowieczne (85+)
(Paúl, Teixeira, Ribeiro 2017). Pojawia się zatem pytanie, jak polityka publiczna
powinna projektować przygotowanie do długowieczności, jakie narzędzia może
wykorzystać, aby biorąc pod uwagę heterogeniczność populacji, do której jest
kierowana, zapewnić pomyślną długowieczność. Pomocna w tym zadaniu może
być ekonomia behawioralna i jej narzędzia, które bazują na sposobie podejmowania
przez ludzi decyzji i związanych z nimi błędami poznawczymi.
Neoklasyczna szkoła ekonomii przyjmuje założenie, że jednostki, działając
w różnych rolach społecznych, dążą do maksymalizacji swojej użyteczności.
Zakładano, że homo oeconomicus postępuje racjonalnie, tj. kalkuluje i ocenia
konsekwencje swoich wyborów i zachowań konsumpcyjnych (Tsakalotos,
2005). Tymczasem badania prowadzone przez psychologów wykazały, że umysł
ludzki, podejmując decyzje, wydając osądy czy oceniając sytuacje i ludzi, kieruje
się jednym z dwóch systemów: automatycznym albo refleksyjnym (Thaler,
Sunstein, 2008; Kahneman, 2012). Pierwszy z nich to system oparty na emocjach
wywołanych daną sytuacją. Jest szybko dostępny, nie wymaga zaangażowania
świadomej kontroli. Używając go, jednostka działa automatycznie. Drugi
system to system racjonalnego, tj. wykorzystującego różnorodne informacje,
podejmowania decyzji i rzeczowej oceny sytuacji; wymaga wysiłku, precyzji
i zaangażowania znacznych partii mózgu. Człowiek zazwyczaj sądzi, że przy
podejmowaniu decyzji czy dokonywaniu wyborów kieruje się systemem drugim;
że podejmowane przez niego decyzje są przemyślane, a wszystkie opcje i konsekwencje
decyzji rozważone. Uważamy, że nasze działanie jest świadome, a wybór,
którego dokonaliśmy, lub decyzja, którą podjęliśmy, są konsekwencją naszej
woli i świadomości. Najczęściej jednak decyzje są podejmowane przez system
pierwszy. Osądy ludzkie są najczęściej wynikiem emocji oraz doświadczenia,
któremu człowiek wydający osąd ufa. Dzieje się tak ze względu na konieczność
szybkiego podejmowania decyzji i wydawania sądów. Racjonalna analiza wymaga
czasu i nie jest możliwa do przeprowadzenia w każdej sytuacji życiowej.
Emocje i doświadczenie zaś ułatwiają i przyspieszają podejmowanie decyzji.
Wpływ na podejmowane decyzje ma szereg czynników, m.in. wspominane
już życiowe doświadczenie, ale także sytuacja zdrowotna, życiowa czy też nawet
pogoda danego dnia. Można jednak wyróżnić zbiór sytuacji, w których od podejmującego
decyzję wymaga się profesjonalizmu i podjęcia decyzji obiektywnej,
nieskażonej subiektywnymi ocenami czy też innymi czynnikami. W niniejszej
Change language