Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
48
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
Aktywność zawodowa to, jak twierdzi Danuta Możdżeńska-Mrozek (2002b,
s. 14), z punktu widzenia nauki o polityce społecznej „uczestnictwo jednostki
w procesie produkcji społecznej, inaczej – wykonywanie pracy przynoszącej
dochód”. W szerszym ujęciu pedagogiki pracy Tadeusz W. Nowacki ze współpracownikami
(1999, s. 12) wskazuje zaś, iż jest ona utożsamiana „z przejawianiem
pozytywnych postaw człowieka wobec zadań zawodowych i obowiązków
pracowniczych w okresie, gdy praca zawodowa stanowi jeden z głównych rodzajów
działalności i sens życia. Aktywność zawodowa zależy od wielu czynników,
takich jak: cechy indywidualne pracownika, warunki pracy oraz stopień
identyfikacji z zawodem wyznaczony linią rozwoju zawodowego pracownika”.
Definicja ta nie precyzuje jednak, w jakim właściwie okresie praca zawodowa
dominuje w życiu człowieka. Dzięgielewska (2006, s. 161–163) z perspektywy
gerontologii społecznej stwierdza zaś, że aktywność zawodowa to typ sposobu
porozumiewania się człowieka z innymi ludźmi i z otaczającym go światem,
który zaspokaja „potrzebę uznania, użyteczności i przydatności. Chroni także
przed obniżeniem się pozycji społecznej, poprawia samopoczucie, a także samoocenę
zdrowia, czy ułatwia np. samookreślenie kulturowe”.
Bardziej szczegółowe określenia aktywności zawodowej zostały sformułowane
przez ekonomistów. Janine Brémond, Jean-François Couet i Marie-Martine
Salort (2005, s. 114) odnoszą tę aktywność do działalności realizowanej poza
domem przez ludność danego społeczeństwa zdolną do pracy, która składa się
z osób zatrudnionych – wykonujących opłacaną działalność zawodową, oraz
niezatrudnionych (bezrobotnych) – poszukujących pracy i gotowych do jej
podjęcia. Ludność nieaktywna zawodowo zaś to zbiorowość osób, które „nie
wykonują ani nie poszukują możliwości wykonywania opłacanej działalności
zawodowej” (Brémond, Couet, Salort, 2005, s. 114). Są to w szczególności: gospodynie
domowe, uczniowie, studenci, emeryci i renciści. Ponadto możliwe
są analizy ludności aktywnej zawodowo w podziale na kategorie społeczne
(np. rolnicy; rzemieślnicy, handlowcy i szefowie przedsiębiorstw; kadry, wyższe
zawody intelektualne; zawody usługowe; urzędnicy; robotnicy) i na sektory
zatrudnienia, tj. rolnictwo, przemysł i usługi (Brémond, Couet, Salort,
2005, s. 115–116). Zmiany liczebności ludności aktywnej zawodowo wiążą się
z czynnikami demograficznymi (np. stopa urodzeń, stopa śmiertelności, saldo
migracji), zmianami długości okresu kształcenia, wieku emerytalnego i rozwojem
aktywności zawodowej kobiet (Brémond, Couet, Salort, 2005, s. 116–117).
Nieco odmienne stanowisko przedstawia Dawid Piątek (2009, s. 145), twierdząc,
iż grupa aktywna zawodowo to osoby w wieku produkcyjnym (w Polsce
18–64 lata dla kobiet i 18–65 lat dla mężczyzn), które są zdolne do pracy
i gotowe do jej podjęcia na warunkach typowych dla danej gospodarki. Część
z nich to zatrudnieni, którzy wykonują pracę najemną lub prowadzą działalność
gospodarczą na własny rachunek, a część to bezrobotni – osoby zdolne i chętne
do podjęcia pracy, ale nieznajdujące jej pomimo poszukiwań. Autor, inaczej niż
Change language