Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
52
2. Formy aktywności i aktywizacja osób w niemobilnym wieku produkcyjnym…
zatrudnieniu – sytuacji, w której każdy człowiek zdolny do pracy i chcący
pracować może znaleźć pracę w stosunkowo krótkim czasie i na warunkach
regulowanych przepisami prawa pracy. Z kolei Krystyna Mlonek (2006, s. 93)
wyróżnia przedmiotowe i podmiotowe ujęcie problemu bezrobocia, przy czym
podział ten ma charakter analityczny, gdyż w rzeczywistości oba podejścia występują
łącznie. W pierwszym ujęciu bezrobocie stanowi problem ekonomiczny,
jest kategorią analityczną rynku pracy i oznacza niezrealizowaną podaż pracy,
która jest rezultatem nierównowagi między podażą siły roboczej (zasoby pracy)
a popytem na pracę (miejsca pracy). Zakres podmiotowy dotyczy natomiast
postrzegania zjawiska od strony jednostek dotkniętych brakiem pracy i oznacza
„stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość
do jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy” (Mlonek,
2006, s. 93). Ujęcie to zwraca uwagę na skutki bezrobocia jako kwestię społeczną.
Za Julianem Auleytnerem i Katarzyną Głąbicką (2001, s. 13) kwestię społeczną
można rozumieć jako „wyraz asymetrycznych przekształceń w rozwoju
gospodarczym, które rodzą zagrożenia społeczne” oraz dzielić na poszczególne
kwestie socjalne – przedmiotowo, jako odrębne problemy charakteryzujące
różne grupy społeczne (m.in. bezrobocie, ubóstwo), oraz podmiotowo, jako nierówności
socjalne związane z poszczególnymi grupami społecznymi (np. ludzie
starzy, osoby z ograniczeniami sprawności) (Auleytner, Głąbicka, 2001, s. 12).
Według Jana Daneckiego (2002, s. 77–78) kwestie społeczne można rozumieć
jako stan blokujący zaspokajanie podstawowych potrzeb ludzkich oraz problem,
który szczególnie dotkliwie wpływa na życie i współdziałanie członków danej
zbiorowości. Bezrobocie jako kwestia w tym ujęciu ma różny stopień dolegliwości
i łączy się z innymi problemami. Gdy ma charakter umiarkowany, jest czasowe,
wiąże się z niedostatkiem, dyskomfortem mieszkaniowym, stygmatyzacją
i niepewnością socjalną. Długotrwałe ma zaś intensywną dolegliwość, łączy się
z biedą, brakiem możliwości samodzielnego mieszkania, marginalizacją i uzależnieniem
od pomocy. Skrajny przypadek to bezrobocie chroniczne – kwestia
o dolegliwości krytycznej, związana z nędzą, bezdomnością, wykluczeniem
i bezradnością.
2.2.2. Aktywizacja
Kolejnym pojęciem wymagającym omówienia jest aktywizacja. Jest ono niekiedy
stosowane zamiennie z terminem „animacja” (Górnikowska-Zwolak, 1999,
s. 10) i w powiązaniu z takimi określeniami jak np. (aktywna) integracja, integracja
wiekowa lub międzypokoleniowa, reintegracja, mobilizacja, włączanie,
leczenie, podmiotowość, sprawczość, wzmacnianie (ang. empowerment) (zob.
Karwacki, 2010, s. 10; Miżejewski, 2011, s. 7).
Aktywizacja to określenie wieloznaczne, używane w różnych kontekstach
i wymiarach zarówno dyskursu politycznego, jak i w badaniach empirycznych.
Change language