Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2.2. Rozumienie aktywności, aktywizacji, produktywności i integracji 61
senioralnego powinny być wypadkową realnych możliwości, które, jak wiadomo,
szczególnie wśród najstarszych kohort są skrajnie zróżnicowane. Dopiero
tak aktywizowany wkład może generować ważne i nieocenione korzyści osobiste
dla samych osób starszych, jak również dla ich rodzin i społeczności, w których
funkcjonują (Hinterlong, Morrow-Howell, Sherraden, 2001, s. 4). Poważnym
wyzwaniem okazuje się zatem ponowne wyobrażenie sobie całego życia, wypełnionego
możliwościami zdobywania nowej wiedzy i nowych umiejętności,
oraz okoliczności sprzyjających wykorzystywaniu talentów i zasobów w różnych
(płatnych i nieodpłatnych) rolach, które służą bezpieczeństwu ekonomicznemu,
zapewniają cel życia oraz wzbogacają rodziny i społeczności. Jest to moment na
reorganizację społeczną, która optymalizuje wybory poszczególnych jednostek
w trakcie ich życia – długiego, jak nigdy wcześniej (Morrow-Howell i in., 2015,
s. 5). Wynika zatem z tego, że produktywne starzenie się powinno być postrzegane
jako „zdolność ludzi do tego, aby mimo upływu lat wieść produktywne
życie w sferze społecznej i gospodarczej. Oznacza to, że potrafią oni dokonywać
elastycznych wyborów w zarządzaniu swoim czasem na przestrzeni życia – czasem
poświęcanym na naukę, pracę, odpoczynek i zapewnienie opieki innym”
(Perek-Białas, Worek, 2005, s. 13).
Przez długie lata pojęciem produktywności interesowali się jedynie przedstawiciele
nauk ekonomicznych, identyfikując je głównie z aktywnością ekonomiczną,
a w zasadzie postrzegając je jako wynik (wydajność) tej aktywności,
stanowiący jednocześnie miernik służący ewaluacji działalności ludzkiej w obrębie
gospodarki rynkowej (Herzog i in., 1989, s. 129). Innymi słowy, termin
„produktywność” stosowany był w kontekście określania wartości osiąganej
w procesie wytwórczym. Tym samym jedynie formalna działalność rynkowa
przynosząca spodziewane korzyści finansowe (zarobek) określana była mianem
produktywnej, natomiast wszelka aktywność prowadzona poza tą gospodarką
(np. w ramach gospodarstw domowych, organizacji pozarządowych, gospodarki
społecznej) nie była już rozpatrywana jako przynosząca wymierne korzyści.
Wskazane podejście do produktywności stanowi jednak istotne i współcześnie
coraz częściej nieuzyskujące akceptacji ograniczenie optyki postrzegania
zagadnienia ludzkiej (społecznej) produktywności. Za jego odrzuceniem
przemawiają co najmniej trzy powody. Po pierwsze różnorodna działalność
i aktywność podejmowana poza gospodarką rynkową i oficjalnym rynkiem
pracy, a więc o charakterze nieformalnym (w tym „szara strefa”), pozostaje
często w ogólnym oglądzie społecznym bezwartościowa – mimo swojego istotnego
znaczenia oraz generowanej wartości dla poszczególnych jednostek, rodzin
czy całego społeczeństwa (Michael, 1996; Waring, 1999; Wolfson, Rowe, 1999).
Po drugie brak udziału wypracowanego wkładu tych aktywności w określaniu
wartości wskaźników rynkowych, w tym produktu krajowego brutto (PKB),
istotnie zaniża określany poziom produktywności poszczególnych społeczeństw.
Po trzecie osoby starsze i dzieci (a więc grupy na ogół nieaktywne na oficjalnym
Change language