Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych

140
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
i zaangażowane w życie lokalnej społeczności. Wspieranie i rozwijanie przez
samorząd instytucji działających na rzecz seniorów przyczynia się do tego, że
możliwe jest starzenie się w miejscu zamieszkania (ang. ageing in place), które
seniorzy znają (Ahn, 2017).
Koncepcja aktywnego starzenia się, która została przyjęta przez WHO pod
koniec lat 90. XX wieku, zakłada, że przez całe życie jednostka „pracuje” na
swoją starość (WHO, 2002). Trudno będzie wzbudzić zainteresowanie i chęć
angażowania się w sprawy lokalnej społeczności u osoby, która nigdy w swoim
życiu nie była aktywna, np. u takiej, której aktywność po przyjściu z pracy
ograniczała się głównie do biernego spędzania czasu wolnego. Dla pracowników
socjalnych i wolontariuszy organizacji pozarządowych namówienie osoby,
która paliła papierosy i czas wolny spędzała przed telewizorem lub komputerem,
do przyłączenia się do grupy uprawiającej nordic walking działającej przy
osiedlowym klubie seniora nie będzie łatwym zadaniem. Na starość i zdrowie
w starości składają się wszystkie aktywności podejmowane na wcześniejszych
etapach życia i wszystkie zaniedbania, które nawarstwiły się wraz z upływem
czasu i przechodzeniem do kolejnych faz cyklu życia.
Propagowane przez WHO (2002) działania ukierunkowane na promocję
zdrowego stylu życia i podejmowanie aktywności na rzecz poprawy otoczenia
uwzględniają pięć perspektyw: 1) perspektywę cyklu życia; 2) perspektywę
socjoekonomiczną i kulturową; 3) perspektywę międzypokoleniową (spójność
i solidarność międzypokoleniowa); 4) perspektywę płci; oraz 5) perspektywę
wspólnotową. Aby w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje ostatnia faza
życia – aby starzeć się pomyślnie i aktywnie – niezbędne jest podejmowanie
odpowiednich działań na wcześniejszych etapach życia. Przygotowanie do starości
to zadanie, które stoi już przed młodymi ludźmi, którzy wchodzą w dorosłe
życie. Sposób oszczędzania na przyszłą emeryturę, który wybierany jest
w momencie podjęcia pierwszej pracy, będzie miał wpływ na samodzielność
ekonomiczną w starości, a tym samym na pomyślne starzenie się. Zachęcanie
młodych do myślenia o czekającej ich starości jest swego rodzaju wyzwaniem.
Trudno jest bowiem przekonać 20-, 30- czy 40-latka, aby zastanawiał się nad
tym, co będzie, gdy będzie miał 65, 70 czy 80 lat. Perspektywa wydaje się tak
odległa, że ludzie młodzi i w średnim wieku najczęściej odkładają myślenie
o zabezpieczeniu swojej przyszłości na późniejsze etapy życia i często jest już
za późno, żeby przygotować się do starości, bo okazuje się, że ona już przyszła.
To na wcześniejszych etapach życia trzeba podjąć działania w kierunku
przygotowania do starości i aktywnego starzenia się, tak aby ludziom, którzy
obecnie są młodzi i w średnim wieku, na starość żyło się dobrze, żeby mieli
pomyślną starość. O ile kwestia przygotowania do starości coraz częściej pojawia
się w dyskusjach publicznych – szczególnie w kontekście zabezpieczenia
finansowego starości – o tyle zagadnienie przygotowania do długowieczności
nadal nie jest szeroko obecne w przestrzeni publicznej i medialnej.