Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
30
1. Proces starzenia się populacji – konsekwencje i wyzwania
i wyniesie 5,8%. W ostatnim roku prognozy sporządzonej przez ONZ Polska
dołączy do krajów takich jak np. Włochy czy Francja, gdzie co dziesiąty mieszkaniec
będzie w wieku 85+. Zatem społeczeństwa wszystkich krajów UE staną
przed wyzwaniami związanymi ze zwiększeniem się udziału osób czwartego
wieku. Wzrośnie także odsetek oraz liczba osób w wieku 100+. W Polsce ich
udział w populacji w 2050 roku wyniesie 0,1% i będzie to około 30 tys. osób.
Już obecnie np. w Japonii jest ponad 100 tys. osób w wieku 100+.
Drugim elementem wpływającym na zaawansowanie procesu starzenia
się ludności jest zmniejszanie się liczby urodzeń, a w konsekwencji malejąca
populacja dzieci. Współczynnik dzietności, czyli średnia liczba dzieci przypadających
na kobietę, w 1955 roku – w okresie powojennego wyżu demograficznego
– wynosił 3,61 (tabela 5). Natomiast od początku lat 90. XX wieku
utrzymuje się na poziomie niezapewniającym prostej zastępowalności pokoleń
i oscyluje w okolicach 1,4. Tak niskie wartości tego współczynnika sprawiają,
że Polska jest zaliczana do grupy krajów charakteryzujących się najniższą
dzietnością (ang. the lowest fertility rate countries). Jeszcze w latach 90.
XX wieku kobiety mieszkające na obszarach wiejskich rodziły przeciętnie
jedno dziecko więcej niż kobiety z obszarów zurbanizowanych. Jednak w kolejnych
latach wzorzec niskiej płodności, tj. mniejsza liczba potomstwa i starszy
wiek rodzenia dziecka, zaczął się upowszechniać wśród kobiet zamieszkujących
obszary wiejskie i skutkował dalszym spadkiem dzietności w Polsce, pogłębiając
proces starzenia się piramidy wieku od dołu (czyli zmniejszanie się
liczebne młodych pokoleń).
Tabela 5. Dzietność w Polsce w latach 1955–2018
Lata 1955 1980 1990 2000 2005 2010 2015 2016 2017 2018
Urodzenia żywe (w tys.)
Ogółem 793,8 695,8 547,7 378,3 364,4 413,3 369,3 382,3 402 389,4
Miasta 339,2 383,4 292,5 208,3 211,2 241,9 217,4 226,3 236,1 229,4
Wieś 454,6 312,4 255,2 170 153,2 171,4 151,9 156 165,8 160,0
Urodzenia żywe na 1000 ludności
Ogółem 29,1 19,5 14,3 9,9 9,6 10,7 9,6 9,9 10,5 10,1
Miasta 28,6 18,5 12,4 8,9 9 10,3 9,4 9,8 10,2 9,9
Wieś 29,5 21,1 17,5 11,6 10,4 11,4 10 10,2 10,8 10,4
Współczynnik dzietności
Ogółem 3,61 2,28 1,99 1,37 1,24 1,38 1,29 1,36 1,45 1,44
Miasta 3,18 1,93 1,72 1,2 1,15 1,29 1,24 1,33 1,42 1,42
Wieś 4,02 2,91 2,58 1,65 1,4 1,51 1,35 1,39 1,49 1,45
Źródło: opracowanie własne na podstawie: GUS (2018b, 2019b).
Change language