Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.
**
The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject (Polish and foreign). The publication is addressed to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
120
3. Współczesne koncepcje polityki publicznej wobec starzenia się ludności
indywidualnych wkładów na potencjalne świadczenia i usługi opiekuńcze
(zob. EC, 2007; Szukalski, 2009b, s. 32–36). Tymczasem idea aktywnego starzenia
się zwraca uwagę na potrzebę ograniczania dyskryminacji ze względu
na wiek, wielowymiarowej edukacji i aktywizacji obywatelskiej w zabezpieczaniu
praw ekonomicznych, politycznych i społecznych osób starszych, co
ma sprzyjać poprawie stanu zdrowia oraz rozwiązywaniu problemów rodzinnych
i lokalnych (WHO, 2002). Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że każda
z trzech wskazanych idei polityki publicznej wobec starzenia się ludności bywa
też odmiennie interpretowana w dyskursie i rekomendacjach takich podmiotów
międzynarodowych jak OECD, WHO i KE (szersza dyskusja: Klimczuk,
2017). Chociażby z takich krytycznych powodów WHO (2015b) postanowiło
powrócić do koncepcji zdrowego starzenia się i przez kolejne lata skupić się na
działaniach powiązanych z tym obszarem w ramach „Globalnej strategii i planu
działania dotyczącego starzenia się i zdrowia” (ang. “Global Strategy and Action
Plan on Ageing and Health”) (2016–2020) i „Dekady zdrowego starzenia się”
(ang. “Decade of Healthy Ageing”) (2020–2030).
Należy też zaznaczyć, że na gruncie krytyki koncepcji produktywnego,
zdrowego i aktywnego starzenia się na początku XXI wieku rozwijana jest
również m.in. idea twórczego (kreatywnego) starzenia się (Klimczuk, 2017)
(tabela 19). Jak twierdzi np. Rune Ervik (2009, s. 20–21), koncepcja produktywnego
i aktywnego starzenia się ignoruje innowacje technologiczne i nie
uwzględnia ich potencjału w rozwiązywaniu problemów starzejącej się populacji.
Szczególnie odnosi się to do częściowego przeciwdziałania niedoborom
siły roboczej poprzez wzrost wydajności pracy oraz zastąpienia wielu czynności
automatami i robotami. Rozwiązania te zmieniają charakter pracy i czasu
wolnego, pozwalając na zaangażowanie osób starszych w aktywność twórczą,
co umożliwia przejście od podkreślania ich problemów do wskazywania ich
potencjałów. W ramach tej koncepcji znajdują się m.in. programy łączące sztukę
i kulturę z edukacją ustawiczną, integracją społeczności oraz działaniami
rehabilitacyjnymi i terapeutycznymi, które mają poprawiać kondycję fizyczną
i psychospołeczną, budować społeczności lokalne oraz sprzyjać wykorzystaniu
doświadczeń i przekazywaniu dziedzictwa przyszłym pokoleniom (Boyer, 2007;
Hanna, Perlstein, 2008).
Można zaryzykować twierdzenie, że w praktyce współcześnie w różnym
stopniu wdrażane są przede wszystkim polityki aktywnego starzenia się. Na
poziomie globalnym służy temu koordynowana przez ONZ strategia MIPAA
(UN, 2002). W UE na konieczność stymulowania debaty na temat aktywnego
starzenia się wskazano bezpośrednio w szczególności w 1999 roku w komunikacie
„W kierunku Europy dla wszystkich grup wieku – promowanie dobrobytu
i solidarności międzypokoleniowej” (ang. “Towards a Europe for All Ages –
Promoting Prosperity and Intergenerational Solidarity”) (EC, 1999), wydanym
z inicjatywy ONZ przy okazji obchodów Międzynarodowego Roku Seniorów,
Change language