187_knyha-1-166

Суаллер ве вазифелер:
1. Гъазаий къырымтатар классик шиириетининъ насыл шекиллеринде
иджат эткен шаирдир? Гъазаийнинъ ашкъ лирикасында насыл дуйгъулар
айдынлатылгъаныны ифаделенъиз.
2. Хамасий лирикасында насыл меселелер шерефлендириле?
Диний-тасаввуфий ве фельсефий лирикасында насыл меселелер тасвир
олунгъаныны тарифленъиз.
3. Хиджвий (сатирик) ве мизахий (юмористик) эсерлеринде насыл бир
менфий чизгилер айдынлатыла?
4. Талилий (дидактик) эсерлеринде насыл аятий аллар анълатыла.
5. Шаирнинъ «Эй, Саба, еткур пеямым ол юзю гуль дильбере»
гъазелинде насыл дуйгъулар ифаде олунгъаныны мисаллер кетирип
тарифленъиз.
6. Шаирнинъ «Киче юзьнинъ хасретидин пес ки гирьян олды шем...»
гъазелинде насыл фельсефий фикирлер юрютильгенини мисаллер кетирип
анълатынъыз.Сатырлардаки бедиий ифаделерни тайинленъиз.
102
Гъазаийнинъ «Долаб» месневиси (дестаны)
Гъазаийнинъ «Долаб» месневисинде лирик къараман долапнен
субет эте. Долап да гуя инсан киби, башындан келип кечкен адисевакъиаларны
онъа икяе эте.
Долап (сув дегирменининъ копчеги) сымасында сув киби
акъкъан инсан омюри тасвир олуна. Такъдир (омюр копчеги)
инсанны насыл чельтемесин, насыл айландырмасын, инсан исе
эр бир къыйынлыкъкъа къаршы кетип, эп даянып яшамакъны
девам эте.
Долапнынъ мекяны бир вакъытлар юдже дагълар олгъан.
Бир вакъыт о юдже дагъларда ем-ешиль тал тереги олып оськен.
Башынынъ тёпесинде къушлар йырлагъан:
«Юдже дагълар иди эввель мекяным,
Беним де вар иди таб-у туваным.
Башымда къумру ве тугърач отерди,
Земинимде нидже гуллер битерди.
Либасым гех ешиль, гех ал олурды,
Хазан вакъты зерим памал олурды».
Амма «эджель еллери» эсе… Терекни келип пычалар, кеселер.
Ондан истеген алетлерини япалар. Долап лирик къарамангъа бу
акъта пек тафсилятлы икяе эте:
«Зекериййа тек мени анда бичерлер,
Ишит, имди бана не иш гичерлер».