26.03.2017 Views

187_knyha-1-166

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Козюм агълар, гонъюль мемнюн.<br />

Ашкъынъ чеккен, олыр меджнун,<br />

Бу ашыкълыкъ башкъа бир дерт.<br />

Кямиль козьяшы кесильмез,<br />

Аджынып да, ярым сильмез.<br />

Башына кельмеген бильмез,<br />

Бу ашыкълыкъ башкъа бир дерт.<br />

ЭДЕБИЯТ НАЗАРИЕСИ<br />

ЯЗЫЛЫ ЭДЕБИЯТНЫНЪ ШИИРИЙ ШЕКИЛЛЕРИ<br />

КЪОШМА. ШАРКЪЫ (ТЮРКЮ)<br />

Къошма — халкъ шиириетининъ энъ къадимий назм<br />

шеклидир. Бу назм шекли иле чешит-чешит мевзулар ифаде<br />

олуныр. Иляхилер, семаи, дестан ве тюркюлер къошма шеклинде<br />

язылыр.<br />

Къошма беш, алты дёртлюклерден ибарет олур. Къошманынъ<br />

нетиджели дёртлюгинде шаирнинъ ады, лагъабы косьтерилир.<br />

Бешинджи я да алтынджы дёртлюклер нетиджели дёртлюклер<br />

сайылыр.<br />

Мухаммед Кямильнинъ къошмалары беш дёртлюктен ибареттир.<br />

Бешинджи, нетиджели дёртлюгинде онынъ ады анъыла.<br />

Къошмаларда инсаннынъ, яшайышы, гонълю, омюрининъ<br />

нетиджеси киби мевзулар айдынлатылыр.<br />

Мухаммед Кямильнинъ «Гъафиль олма, гонъюль, тюшюн,<br />

фикир эт…» киби къошмасынынъ учюнджи дёртлюгине<br />

мураджаат этейик. Бу дёртлюкни эджаларгъа болип, талиль<br />

этейик:<br />

Ру-хунъ чы-къып ке-тип, бе-ден къа-лын-джа,<br />

Эт-ти-гинъ иш-лер-ге пеш-ман о-лун-джа,<br />

Э-мир э-тип, Ис-ра-филь сури ча-лын-джа,<br />

Я-тып ер и-чин-де чю-рю-сенъ ке-рек.<br />

Анълашылгъанына коре, бу къошманынъ эр бир сатыры<br />

(мисрасы) он бир эджадан ибареттир. Яни бу къошма он бир эджалы<br />

назм къалыбында язылгъандыр.<br />

Къошманынъ «эр исенъ керек», «ирисенъ керек», «чюрюсенъ<br />

керек», «юрюсенъ керек», «юрюсенъ керек» киби дёртюнджи<br />

сатырларында къафиедеш сёзлер бар. Олар эсерде айтылгъан<br />

фикирнинъ манасыны къуветлендирелер.<br />

119

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!