Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
узурына чешит бахшышларнен кельген Богдан Хмельницкийнинъ<br />
эльчилери онъа насыл сёзлер иле мураджаатта булуналар? Дестандан<br />
бунъа аит сатырларны окъунъыз, анълатынъыз.<br />
4. Тогъай бейнинъ аскерлеринен лех аскерлерининъ курешкени насыл<br />
тасвир олуна? Сатырларны тапып окъунъыз, нетидже чыкъарынъыз.<br />
5. Дестанда Тогъай бейнинъ къоркъубильмез сераскер чизгилерини<br />
тарифлеген сёз ибарелери ве сатырларыны айырып, оларнынъ маналарыны<br />
анълатынъыз.<br />
6. Тогъай бейнинъ сымасыны тасвир этмеге ярдым эткен: «Ич олюм<br />
кельмез эди айнине, Шойле биль ки, бир къурт гиби горюне» киби<br />
сатырларны насыл анълайсынъыз? Озь сёзлеринъиз иле икяе этинъиз.<br />
134<br />
ЭДЕБИЯТ НАЗАРИЕСИ<br />
БЕДИИЙ ТАСВИРИЙ ВАСТАЛАР. ТЕНЪЕШТИРЮВ<br />
Бедиий эдебият сёз санаты сайылыр. Эсердеки гъае, мевзу ве<br />
ис-дуйгъулар окъуйыджыларгъа еткизильмеси ичюн, муэллиф<br />
сёз хазинесинден уйгъун сёзлерни сайлап ала. Бу иш муэллифтен<br />
пек буюк замет талап эте. Чюнки эр бир эдебий эсернинъ бедиий<br />
джеэтлери метинде ишлетильген бедиий тасвирий васталар<br />
эсасында иджат олуна. Бедиий тасвирий васталар исе эсердеки<br />
арекетлерни джанландырмагъа хызмет этелер.<br />
Эсердеки тарихий манзаралар, къараманларнынъ арекетлери,<br />
суретли тасвираты, къыяфети меджаз (эпитет), тенъештирюв,<br />
къыяс (къарама-къаршы тенъештирюв), гипербола (мубалягъа)<br />
киби бедиий тасвирий васталар иле джанландырыла. Бу бедиий<br />
тасвирий васталарнынъ ярдымы иле эсернинъ бедиийлиги<br />
арттырыла.<br />
Тенъештирюв эсерде тасвир олунгъан белли бир адисевакъианынъ<br />
дигер алельхусус чизгилерини корьмеге огрете.<br />
Джанмухаммеднинъ «Тогъай бей» дестанындаки парчада<br />
къырымтатар халкъына суретли тасвират бериле. Эсерде<br />
къулланылгъан тенъештирюв эсерге джанлылыкъ бере, дигер<br />
халкънынъ къырымтатар халкъына мунасебетини косьтере.<br />
Сёз ибарелеринде бу мунасебет санки, киби, санарсынъ киби<br />
багълайыджылар иле къуветлендириле.<br />
Къырымтатар халкъынынъ дженкяверлиги, джесюрлиги<br />
«санки къурттыр, къоюн киби урькериз...», «гелип онлар ель киби<br />
эсер, гидер... Нидже юз бинъ аскери кесер гидер» киби ибаре ве<br />
джумлелер иле къуветлендирилир.<br />
Къырымтатар сераскери Тогъай бейнинъ сымасына суретли
Change language