187_knyha-1-166

демедимми?» киби мустезатында Джевхерий суаллернинъ ярдымы
иле севгилисине ис-дуйгъусынынъ теренлигини бильдире.
О, севгилисине олгъан ис-дуйгъуларынынъ назиклигини,
паклигини фельсефий анълайышлар вастасы иле беян эте. Бу
къарама-къарышыкъ фена девирде ашкъ, муаббетлик ислери не
къадар маджералы олгъаныны косьтере. Ашыкъ олгъан инсан
бир чокъ маниалардан кечкенини тасвирлей, севгининъ аизарыны
пек яхшы бильген шаир бизнен сырдаша, шахсий фикирлеринен
акъылдане пайлаша.
Бойледже, XVII асырнынъ орталарында иджат эткен Мустафа
Джевхерийнинъ эм диван, эм ашыкъ тарзы шиириетине къошкъан
иссеси гъает буюктир. Онынъ зенгин иджадий асабалыгъы
халкъымызгъа, медений варлыгъымызгъа хызмет этеджектир.
Суаллер ве вазифелер:
1. Мустафа Джевхерий шиириетнинъ насыл шекиллеринде иджат
эткен? Шаир акъкъында бильген малюматынъыз иле пайлашынъыз.
2. Шаир озь эсерлеринде насыл фельсефий фикирлер бильдире.
Шаирнинъ диван тарзы классик шиириет услюбинде язгъан эсерлерининъ
шеклини къайд этинъиз.
3. Саз шаирлери тарзында язылгъан назм шекиллерни айтып кечинъиз.
Шаирнинъ къошмаларында инсан такъдирининъ насыл бир аллары акс
олуна?
4. Гъурбетлик мевзусына багъышлангъан эсерлерде шаирнинъ сымасы
насыл ибарелер ве сатырларда джанландырыла? Сатырлардан мисаллер
кетирип, исбат этинъиз. Бу къошманынъ серлевасыны айтынъыз.
5. «Банъа ярдан вазгеч дерлер...» семаисинде шаир насыл
дуйгъуларны ифаде эте? Сатырлардан мисаллер кетирип, фикиринъизнен
пайлашынъыз.
6. «Дильбер, санъа бен козьлери местан демедимми?..» киби
мустезатында не акъкъында айтыла? Фикирлеринъизни эсердеки
сатырларнен багъланъыз.
КЪОШМАЛАР [22]
* * *
Я, Раб, нидже олур шу гъарип алым,
Гъурбете дюшели иль банъа душман.
Ич къуртарамам бен бу гъарип серим,
Аягъымынъ бастыгъы ёл банъа душман.
148
Я, Рабби, иргюр бени макъсадыма,