Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Махмуд Кашгъарийнинъ<br />
«Дивану лугъат-ит-тюрк» сёзлюги<br />
Махмуд Кашгъарийнинъ «Дивану лугъат-ит-тюрк» эсеринде<br />
сёзлер насыл маналарда къулланылгъаны изаатлана. Бутюн<br />
изаатлар джумлелер мисалинде анълатыла.<br />
Дивандаки эдебий метинлер къадимий девир тюрк эдебиятындан<br />
алынгъан. Амма оларнынъ муэллифлери ким олгъаны<br />
косьтерильмеген, акс алда биз о девирде яшагъан шаирлернинъ<br />
адларындан да хабердар олур эдик.<br />
Шиирий парчалар дагъыныкъ алда берильсе де, оларнынъ эр<br />
бири белли бир сюжетнинъ парчалары олгъаны дуюла. Оларнынъ<br />
эр бири санки айры бир эсер кибидир. Меселя, ягъмур, Этиль<br />
сёзлерининъ ишлетилюви:<br />
«Къуйды булут ягъмурын<br />
Керип тутар акъ торун<br />
Къыркъа къозты ол къарын<br />
Акъын акъар энърешур»,<br />
Булут къуйып ягъдырды ягъмурыны<br />
Орталыкъкъа яяр акъынтысыны<br />
Къыргъа ягъдырды (къойды) къарыны<br />
Къырны къарнен орьттю,<br />
Акъынты акъар чокълашыр<br />
киби шиирий сатырлар иле изаатлана. Бу дёртлюклер эм сюжет,<br />
эм везин джеэтинден бири-бирине якъындыр. Бунъа бенъзеген даа<br />
бир чокъ дёртлюклер гуя бир колемли эсерден алынгъан.<br />
Бу нумюнелерде шу девирнинъ тили, эдебияты, тарихы,<br />
джогърафиясы, икътисадияты, фельсефеси акъкъында да малю мат<br />
бериле. Эсердеки нумюнелер шиирий везинлернинъ тизилишини<br />
ве о девирдеки эдебиятнынъ бедиетлигини косьтерелер.<br />
Базы бир шиирий парчаларда озен, кой, шеэрлернинъ адлары<br />
да анъыла, дюнья харитасы бериле. Меселя:<br />
«Этиль суву акъа турур<br />
Къая тюбю къакъа турур<br />
Бакъа телим бакъа турур<br />
Колюнъ таки кюшерур»<br />
30
Change language