187_knyha-1-166

фельсефий нетиджелер чыкъарып, ёл косьтериджи тевсие ве
насиатлар бере:
«Не ола иблиснен тенъештирсем, сёзюмде янъылмам,
Мен, адам , дегиль де, бельки, шейтан къачар мунафыкътан.
Насиаттыр меним бу сёзюмни эшитсенъ, джаным,
Гъает сакът олмакъ керек, шу дост корюнген мунафыкътан».
Бу гъазельде олур-олмаз ерде бефтан, акъсыз сёз айткъан,
бир кимсенинъ устюне ифтира эткен мунафыкънынъ сымасы
«шейтан къачар мунафыкътан», «сакът олмакъ керек шу дост
корюнген мунафыкътан», «ялынъыз олюмин истесин душман
шу мунафыкътан» киби отькюр ибарелер къулланыла. Шаир
мунафыкънынъ джийренч сымасына, пахыллыкъ, гъарезлик киби
менфий чизгилерге къаршы олгъаныны косьтере. Инсаннынъ
алидженаплыкъ, темизгонъюллилик ве эйи ниетлилик чизгилерини
шерефлендире.
Ашыкъ Умернинъ эсерлеринде расткельген насиат ве тенбиелер
чокъусы генчлерге догърултылып айтыла. Джемиетнинъ келеджеги
генчлер олгъаныны бильдире. Шаир омюрдеки фена алларнынъ огюни
алмакъ кереклигини тенбиелей. Тюшюнмейип ве ташынмайып
япылгъан арекетлернинъ нетиджеси акъкъында эвельден билип айта.
Ашыкъ Умер башындан кечирген гъурбетликнинъ джефасыны
бедиий усталыкънен ифаделей. Бу акъта о: «Гитме, джаным,
гитме, гель, ёкъ интизасы гъурбетнинъ» киби мураббасында
яза. Шаир гъурбетликнинъ зорлукълары ве белясыны бойле
тасвирлей:
«Кетме, джаным, кетме, кель, ёкъ ихтияджы гъурбетнинъ,
Олма даа яшлыкътан сен дост-ашнасы гъурбетнинъ.
Йылда бинъ кере чеккен кедерлеринъ, джаным санъа,
Эталмам тасвирини, чокътыр джефасы гъурбетнинъ».
Гъазельнинъ «...чокътыр джефасы гъурбетнинъ», «Чешит
зорлукъларле къурулгъандыр белясы гъурбетнинъ», «Солдурыр
гуль юзюнъни зулум-джефасы гъурбетнинъ» киби сатырларда
гъурбетликнинъ аджыныкълы тарафлары ифаделене. Шаир гъурбетликнинъ
зорлукъларыны козюмиз огюнде бойле джанландыра:
138
«Баре гъурбет ильде эркеликни терк эт, севдигим,
Чешит зорлукъларле къурулгъандыр белясы гъурбетнинъ.
Сен даа ачылмагъан бир гъоньджесинъ, языкъ санъа,
Солдурыр гуль юзюнъни зулум-джефасы гъурбетнинъ».