Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1. Огдюльмишнинъ Илигке айткъан джевабында насыл бир терен<br />
мана бар? Огдюльмишнинъ Илигке айткъан джевабыны бизим девирде де<br />
муимлигини анълатынъыз.<br />
2. «Къайда, бир догърулыкъ косьтерген къаерде?», «Дюньянынъ<br />
эр бир тарафы башындан сонъунадже бозулды» киби эсерден алынгъан<br />
сатырлар сизинъ язаджакъ иншанъызнынъ эсас мевзусы олсун.<br />
Шимдики аятымызнен багълы олгъан бутюн тюшюнджелеринъизни бу<br />
иншагъа синъдирмеге арекет этинъиз.<br />
ЭДЕБИЯТ НАЗАРИЕСИ<br />
ШИИРИЙ ОЛЬЧЮЛЕР. АРУЗ ВЕЗНИ<br />
Юсуф Баласагъунлынынъ «Къутадгъу билиг» дестаны месневи<br />
шеклинде язылгъан эсердир.<br />
Байат аты бирле сёзюк башладым,<br />
Тёрютген игидген кечюрген идим.<br />
Дестандаки бейитлер чифт къафиелешелер. Меселя:<br />
Ягъыз йыр яшиль кок кунь ай бирле тунь,<br />
Тёрюттю халайыкъ одь одьлек бу кунь.<br />
Бу эки бейитнинъ насыл окъулгъанына дикъкъат этсек,<br />
эджаларнынъ къыскъа ве девамлы окъулгъаныны дуярмыз.<br />
Меселя, бу эки бейитнинъ окъулув къыраатыны эджаларнен бойле<br />
косьтермек мумкюн:<br />
Ба йат а ты бир ле сё зюк баш ла дым,<br />
Тё рют ген и гид ген ке чюр ген и дим.<br />
Эджаларнынъ созукъ ве тутукъ сеслернен биткенине бакъып,<br />
ачыкъ ве япыкъ эджаларны къайд этейик.<br />
Созукъ сеснен биткен эджа — эджанынъ ачыкъ олгъаныны<br />
анълатыр. Схемада ачыкъ эджа ( . ) иле косьтерилир. Ачыкъ эджа<br />
чокъусы алларда — къыскъа, базы алларда исе къыскъа олса да,<br />
девамлы окъулыр.<br />
Арап шиириетининъ къалыпларына сыгъдырмакъ макъсады<br />
иле шиирдеки эджалар суний къыскъартылып ве девамлы<br />
теляффюз этилип окъула эдилер.<br />
Тутукъ сеснен биткен эджа — эджанынъ япыкъ олгъаныны<br />
55
Change language