Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ве тасдыкълана. Бу девирде къырымтатар халкъынынъ эдебий,<br />
медений, ичтимаий, икътисадий аятына Тюркиенинъ тесири<br />
пек арта. Энди Къырым Ханлыгъынынъ ресмий муарририети<br />
къыпчакъ тилинде дегиль де, тюрк тилинде алынып барыла.<br />
Къырым Ханлыгъы девринде мейдангъа кельген къырымтатар<br />
эдебияты пек махсулдар ола. Юксек севиеге етишкен эдебият<br />
бугунь де-бугунь несиллерни тааджипке къалдырмакътадыр.<br />
Бу девирде къырымтатар эдебияты тарихында пек чокъ<br />
муэллифлер хызмет этелер. Айны девирде язылгъан эдебий<br />
эсерлернинъ шекиль ве мундериджеси гъает зенгинлеше.<br />
Къырым Ханлыгъы девринде къырымтатар эдебиятында<br />
юксек севиеге иришкен улема (алим), эдип ве шаирлер дигер<br />
тюркий девлетлерде де белли олалар. Бу девирдеки эдебиятны<br />
чокъусы ханлар илерилетелер. Олар озь деврининъ кениш<br />
малюматлы, илимли адамлары ве корюмли шаирлери олгъанлар.<br />
Ханлар, озьлерининъ шан-шуретлерини, эдебият усталыгъыны<br />
юксельтмек ичюн, сарайларына шаирлерни давет эткенлер.<br />
Бу девирде укюмдарларнынъ (ханларнынъ), халкъ ве саз<br />
шаирлерининъ эдебияты шекиллене. Бутюн тюрк дюньясында<br />
диван эдебияты илерилей. Диван эдебияты эр бир джеэттен<br />
юкселип, зенгин классик эдебияткъа чевириле.<br />
Диван эдебиятында арап ве аджем миллий услюплер ишлетиле.<br />
Шаирлер озь эсерлеринде пек чокъ аджем, арап, тюрк сёзлерини<br />
къулланалар. Диван эдебиятында гъазель, семаи, рубаи, къыта,<br />
бейит, муамма, фельсефий-дидактик фикир бильдирген месневи<br />
киби шиирий шекиллер кениш къулланыла.<br />
Бу жанрларнынъ эдебиятта ишлетилюви ханларнынъ зенгин<br />
унерине чевириле ве оларгъа шан-шереф къазандыра. Бу унер<br />
шиирнинъ сюслеме зевкъыны арттыра, эсерге терен мана бере.<br />
Шиирий эсерлерде тертиби бозулмагъан мисра, везин, къафие<br />
къулланыла.<br />
Эдебиятымызнынъ Къырым Ханлыгъы девринде Гъазаий,<br />
Усеин Кефевий, Резми Бахадыр Герай, Мухаммед Кямиль, Ашыкъ<br />
Умер, Мустафа Джевхерий, Джанмухаммед ве даа бир чокъ<br />
муэллифлер иджат эткендирлер.<br />
Къырымтатар классик шаирлерининъ диван, тасаввуф, халкъ<br />
ве саз эдебиятынынъ илерилемесине насыл иссе къошкъанларыны<br />
анъламакъ ичюн оларнынъ иджадий асабалыгъыны назар этейик.<br />
Фельсефий фикирлер, дюньябакъышлар, инсан гонълюнинъ<br />
ве муреккеп омюрнинъ сырлары бу муэллифлернинъ эсерлеринде<br />
насыл бир инджелик ве усталыкънен тасвир олунгъаныны ис<br />
этейик.<br />
93
Change language