You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Биринджи сатырларда ачыкъ ве япыкъ эджаларнынъ къыскъа<br />
ве девамлы окъулувынынъ ишаретлери косьтерильген.<br />
Экинджи сатырда исе (фаилятун фаилятун фаилятун<br />
фаилюн) деп, шиирнинъ ольчюси ве эджанынъ къалыплары бериле.<br />
Шиирнинъ ольчюси ве эджанынъ къалыплары арап тилинде<br />
рукн деп адландырыла.<br />
Рукнларнынъ маналары ёкъ. Олар шиирде нота вазифесини<br />
беджерелер. Рукнлар шиирнинъ везнини акъылымызгъа ве<br />
зеинимизге синъдирмек ичюн къулланылалар.<br />
Шиирнинъ ольчюсини, везнини зеинимизге синъдирмек ичюн<br />
шиирде ишлетильген ве нота вазифесини беджерген эджа<br />
къалыпларына рукн дерлер.<br />
Демек, юкъарыда (фаилятун фаилятун фаилятун фаилюн)<br />
деп косьтерильген биринджи сатырда рукнлар берильген.<br />
Шаркъ шиириетинде фаулюн, мефаилюн, мефаилятун,<br />
мафуляту, мустафилюн, мутафаилюн киби рукнлар бар. Олар<br />
схемада бойле косьтерилир:<br />
Рукнларнынъ бельгиленюви<br />
– . – фаилюн<br />
. – – фаулюн<br />
. – – – мефаилюн<br />
– – – . мафуляту<br />
– – . – мустафилюн<br />
. – . . – мефаилятун<br />
. . – . – мутафаилюн<br />
Бу рукнларгъа бакъып, Ашыкъ Умернинъ гъазели арузнынъ<br />
насыл везнинен язылгъаныны къайд этейик. Биринджи<br />
сатырдаки эджаларнынъ окъулув ишаретлерине бакъып,<br />
( – . – – | – . – – | – . – – | – . – ) Ашыкъ Умернинъ бу гъазели аруз<br />
везнининъ (фаилятун фаилятун фаилятун фаилюн) рукнынен<br />
язылгъаныны сечермиз.<br />
Суаллер ве вазифелер:<br />
1. Рукн демек не демек? Онынъ шиирий эсерде беджерген вазифесини<br />
айтынъыз.<br />
2. Шаркъ шиириетинде насыл рукнлар къулланыла? Бу рукнларны<br />
схемада косьтеринъиз. Къыскъа ве девамлы окъулувына даир мисаллер<br />
кетиринъиз ве анълатынъыз.<br />
145
Change language