04.06.2013 Views

qui - Porphyra

qui - Porphyra

qui - Porphyra

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

“Venezia e Bisanzio, incontro e scontro tra Oriente ed Occidente”<br />

Atti del convegno tenutosi a Venezia, 10-11 dicembre 2011<br />

<strong>Porphyra</strong>, giugno 2012, n. XVII<br />

Spagna. La conversione di Recaredo, che da ariano accetta il cattolicesimo,<br />

vanifica le aspirazioni in Burgundia.<br />

Lontani i Franchi, Autari colse l’opportunità di strappare nuovi<br />

territori all’esarca di Ravenna Smaragdo, costringendolo a chiedere una<br />

tregua triennale. In seguito si stabilirono buoni rapporti tra Childeberto II<br />

ed Autari, ma dopo due anni questi si interruppero bruscamente, tanto che<br />

fu il re franco ad inviare un’ambasceria a Maurizio per richiedere un<br />

intervento congiunto in Italia e, senza neanche aspettare risposta da<br />

Costantinopoli, nell’estate del 588 già si preparava a riscendere in armi.<br />

Questa volta Autari scese in campo ed affrontò il nemico costringendolo<br />

subito a tornare oltralpe. La mancanza di coordinazione tra Franchi e<br />

Bizantini contribuì in maniera determinante ad una sconfitta che rendeva<br />

sempre più precaria la posizione dell’esarcato di Ravenna. Ancora nel 590<br />

ci fu un’operazione di invasione franca – questa volta concordata – le forze<br />

dei Franchi comandate da venti duchi divisi in tre colonne penetrarono in<br />

profondità fino a lambire un territorio che andava dal Trentino fino a<br />

Verona. 209 L’arroccarsi dei Longobardi nelle città, con Autari al sicuro<br />

nella capitale Pavia, la dissenteria e la mancanza di coordinazione con le<br />

forze bizantine produssero un altro fallimento. Questa versione della<br />

sconfitta ci viene fornita da Paolo Diacono 210 perché, secondo la versione<br />

dell’esarca Romano, per il re merovingio si sarebbe trattato ancora una<br />

volta di un tradimento di un duca franco, accordatosi con Autari e scappato<br />

poi in Gallia con il bottino, comprendente alcuni prigionieri italici che<br />

avrebbero dovuti essere liberati. 211 L'ultimo tentativo di abboccamento<br />

avviene nel 602, quando la regina Brunilde, con l'intermediazione di papa<br />

Gregorio Magno, invia l'ambasciata di Burgoaldo e Warmaricario per<br />

209 Cfr. RAVEGNANI, I bizantini in Italia…, cit., pp. 85-90.<br />

210 CAPO L. (cur.), Paolo Diacono, Storia dei longobardi, Milano 1992, III, pp. 164, 166, 168; § 31: «Hac etiam<br />

tempestate Grippo, legatus Childeperti regis francorum, cum Constantinopolim remeasset et eidem regi suo, quomodo<br />

honorifice ab imperatore Mauricio susciptus fuisset, nuntiasset, et qua iniurias, quas apud Cartaginem perpessus<br />

fuerat, imperator ad voluntatem Childeperti regis ultum iri promississet: Childepertus confestim iterato in Italia<br />

exercitum francorum cum viginti ducibus ad debellandum Langobardorum gentem direxit. E <strong>qui</strong>bus ducibus Audualdus<br />

et Olo et Cedinus eminentiores fuerunt. Sed Olo cum importune ad Bilitionis Castrum accessisset, iaculo sub mamilla<br />

sauciatus cecidit et mortuus est. Reli<strong>qui</strong> vero Franci cum egressi fuissent ad praedandum, a Langobardis inruentibus<br />

passim per loca singula prosternebantur. At vero Audualdus et sex duces Francorum ad Mediolanensium urbem<br />

advenientes, ibi eminus in campestribus castra posuerunt. Quo loco ad eos imperatori legati venerunt, nuntiantes,<br />

adesse exercitum in solatio eorum, dicentesque <strong>qui</strong>a post triduum cum eisdem veniemus. Et hoc vobis erit signum: cum<br />

videritis villae huius, quae in monte sita est, domus incendio concremari e fumum incendii ad caelos usque sustolli,<br />

noveritis nos cum exercitu, que pollicemur, adventare. Sed expectantes Francorum duces diebus sex iuxta placitum,<br />

nullum ex his, <strong>qui</strong>bus legati imperatoris promiserant, venisse contemplati sunt. Cedinus autem cum tredecim ducibus<br />

laevam Italiae ingressus, <strong>qui</strong>nque castella cepit, a <strong>qui</strong>bus etiam sacramenta data, quae se eis crediderant nullum ab eis<br />

dolum existimantes. Nomina autem castrorum quae diruerunt in territorio Tridentino ista sunt: Tesana, Maletum,,<br />

Sermiana, Appianum, Fagitana, Cimbra, Vitianum, Bremtonicum, Volaenes, Ennemase, et duo in Alsuca et unum in<br />

Verona. Aec omnia castra cum diruta essent a Francis, cives universi ab eis ducti sunt captivi. Pro Ferruge vero castro,<br />

intercedentibus episcopis Ingenuino de Sabione et Agnello de Tridento, data est redemptio, per capud uniuscuiusque<br />

viri solidus unus usque ad solidos sexcentos. Interea Francorum exercitum, cum esset tempus aestivum, propter<br />

inconsueti aeris incommoditatem disenteriae morbus graviter exagitare coepit, quo morbo plures ex eis interierunt.<br />

Quid plura? Cum per tres menses Francorum exercitus italiam pervagaret nihilque proficeret neque se de inimicis<br />

ulcisci posset, eo quod se in locis firmissimis contulissent, neque regem attingere valeret, de quo ultio fieret, <strong>qui</strong> se intra<br />

Ticinensem munierat urbem, ut diximus, infirmatus aeris intemperantia ac fame constrictus exercitus redire ad propria<br />

destinavit. Qui revertentes ad patriam, in tantum famis penuriam perpessi sunt, ut prius vestimenta propria, insuper<br />

etiam et arma ad coemendum victum preaberent, quam ad genitale solum pertingerent».<br />

211 Cfr. RAVEGNANI, I bizantini in Italia…, cit., p. 90.<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!