SEKONDÊRE SKOOLLEERDERS SE BELEWENIS VAN ...

elewenis van aggressie tydens kommunikasie, soos aan die lig gebring tydens FASE 1
van hierdie ondersoek.
• Nie-verbale gedrag
Gillis (1994:60) beskryf dat intense kommunikasie van gevoel soos aanvaarding of
verwerping; aandag of verveling; en betrokkenheid of onbetrokkenheid deur nie-verbale
gedrag gekommunikeer word. Die onderwyser behoort dus tydens kommunikasie met
leerders bedag te wees op hul eie en ook leerders se nie-verbale kommunikasie. Die
onderwyser moet egter versigtig wees om nie leerders te beoordeel op grond van hulle
waarneming van leerder se nie-verbale gedrag nie. Onderwysers kan byvoorbeeld
opmerk Jy lyk vir my gespanne vandag wil jy daaroor gesels? Dit is dan belangrik
dat onderwysers leerders se nie-verbale gedrag met leerders uitklaar en sommer met
die eerste oogopslag n betekenis daaraan heg nie. Dit is dan eweneens belangrik dat
onderwysers hul eie nie-verbale gedrag kontroleer tydens kommunikasie.
b) Verbale kommunikasie van onderwysers
Okun (2002:32) vra hoe helpers mense kan help as die helper nie kan leer wat die
mense wat hulle wil help oor bekommerd is, of nie hulle eie gevoelens of gedagtes kan
meedeel nie. Sy stel dit verder dat kommunikasie probleme die hoof oorsaak is vir
interpersoonlike probleme. Hierdie kommunikasie probleme inhibeer ook probleem
oplossing.
• Ek-boodskappe
Ek-boodskappe word deur Gordon en Burch (1974:137) beskryf as die
teenoorstaande alternatief vir die stuur van blamerende jy-boodskappe. Volgens hulle
begin die kommunikasieproses wanneer een persoon met ander praat omdat hulle die
een of ander behoefte het iets is aan die gang binne in hom of haar en die spraak, of
stuur van boodskap (gedrag) is poging om die res van die wêreld, buite die persoon
te laat weet wat aangaan binne die persoon. Die persoon konfronteer dus die wêreld
met hul behoeftes. In jy-boodskap is die fokus dan verkeerdelik op die ander
persoon. Byvoorbeeld Jy moet nou stilbly! of Jy behoort van beter te weet!. Dit
- 102 -